P2 - Đi tìm Nho Quế
Cuối năm lại nhớ về những ký ức Đồng Văn. ...những ngày đông gió cắt buốt, bàn tay không găng, nắng làm nứt nẻ môi vốn đã luôn khô khốc. Những cung đường dài hun hút trong chiều muộn, tiếng khèn gọi bạn vẳng vẳng cuối chân đèo, tiếng khóc nỉ non của người phụ nữ Mông say khi được uống thỏa thuê trong ngày nhà mới cất ...
Rời Đồng Văn khi chợ phiên vẫn còn nhộn nhịp, cánh đàn ông vẫn khề khà bên bàn rượu, bọn trẻ con vẫn đang say sưa với xôi ngũ sắc,bát thắng cố nghi ngút bốc hơi. Tôi rời Đồng Văn khi mặt trời đang xua tan đi những đám sương mù buổi sớm, lòng ngập tràn thứ không khí trong trẻo buổi sớm mai, háo hức khi trong tầm mắt những dải núi đá tai mèo điệp trùng lô nhô chen nhau xếp tận phía cuối trời.
Chiếc xe già lọc cọc kêu trên đoạn đường đầy đá dăm và ổ gà lởm chởm.
Nhằm hướng Mèo Vạc - huyện lị bạn bè của địa đầu cực bắc Đồng Văn thẳng tiến, nơi mà chỉ riêng cái tên thôi cũng đã khiến thấy chờn lòng vì sự xa xôi và cách trở. Cách Đồng Văn chừng 10km, là đèo Mã Pí Lèng danh trấn oai hùng trong những con đèo nổi tiếng trên biên cương.
Đèo vòng quanh, lơ lửng trên núi đá tai mèo mang trong lòng một câu chuyện dài oai hùng của quá khứ, nơi ghi dấu những nỗ lực phi thường của đội TNXP làm con đèo trên đường Hạnh Phúc. Bất chấp điều kiện khắc nghiệt của tự nhiên, treo mình trên vách đá dựng đứng, khoan đá, nổ mìn, mở đèo lấn từng xăng-ti-mét suốt 11 tháng. Để hôm nay, có con đèo dù đã trải nhựa phẳng phiu vẫn mang cái tên Mã Pí Lèng - nơi ngựa leo lên phải quỵ mà chết (Ks Kỳ tích MPL).
Trên đỉnh đèo nay còn đó một tấm bia giản dị, ghi những lời tri ân với những người đã đổ mồ hôi, xương máu trên mảnh đất này. Một vọng cảnh đài dừng chân cho khách qua đường, nơi không chỉ có người phương xa dừng lại, những đồng bào dân tộc Mông, Tày, Dao,… mỗi khi qua đây thường cũng dừng chân.
Nho Quế nhìn từ Mã Pí Lèng
Là ở phía xa xa, những dải núi tai mèo trập trùng nhấp nhô như dăng thành, là dòng Nho Quế xanh như một dải lụa mềm thoáng ẩn thoáng hiện giữa những vách đá âm u, cao dựng. Những hùng vĩ, khoáng đạt của đất trời, và con đèo như một nét vẽ kỳ công tạo thành những đường cong nối tiếp nhau trên lưng núi. Sao có thể qua, mà không dừng lại ở nơi này.
Ở trên đỉnh Mã Pí Lèng, một tiếng, có thể là hơn, không có quá nhiều xe chạy qua lại, không có quá nhiều những bước chân vội vã, hay tiếng móng ngựa gõ lộp cộp trên mặt đường, nhưng chắc ai một lần dừng chân cũng sẽ nhận ra con đường quan trọng thế nào với đồng bào nơi địa đầu tổ quốc.
con đường mang tên Hạnh Phúc
Lúc rời đi, thì nắng đã lên khá cao, mặt trời chiếu những tia nắng trưa vượt qua cả vách núi cao nhất, sưởi ấm những khoảng lạnh ở bên này sườn đèo. Mọi người đi chợ Đồng Văn, Mèo Vạc đang trở về nhà nhiều hơn, tiếng xe Win ầm ì, những cuốc xe đạp thả đèo vi vu hay leo dốc, lưng gùi, tay cầm… mỗi khuôn mặt, một vóc dáng, một ánh mắt khác nhau… nhưng cái chân chất mộc mạc, vẻ man mác buồn thì thấy rõ …
Có một quán rượu lưng chừng con dốc. Mấy người đàn ông, đàn bà, trẻ nhỏ quanh một chiếc bàn, một can rượu trắng vài dăm chiếc bát cũ lạ thay lại có sức hút khiến xe vừa trôi qua vội phanh, vòng lại...sà vào quán rượu ven đường.
Chiếc ghế nhỏ như chỉ đủ cho bọn trẻ con ngồi, những vị khách, kẻ đang nâng bát, kẻ cầm trên tay chiếc điếu cày.... Họ đi chợ về, theo thói quen là phải ghé quán rượu làm vài ngụm và nói những câu chuyện phiếm. Quán giản đơn, người giản dị, cuộc sống nhẹ nhàng.
Một chú bé đi xe đạp thả dốc hơi nhanh đang vội vã dùng chân, bóp phanh giảm tốc,lao vụt qua, thoáng cái đã biến mất ở khúc quanh..
quán rượu ven đường
Từ trên cao, ngang trên núi xanh đã thấy con đường đi về phía Săm Pun như dải lụa. Tít đáy vực, dòng sông vẫn đang rầm rì chảy quanh, như mang trong lòng những bí mật, gọi mời.
Ngã ba có đường rẽ đi Săm Pun đông đúc hơn ngày thường. Là bởi có 2 quán rượu di động ngày phiên chợ đang họp bàn sôi nổi. Già trẻ, trai gái, lớn bé đang túm tụm uống rượu, nói chuyện với nhau... Những cây khèn đang gác trên lưng gùi, ngủ yên.
Qua bát rượu làm quen, những câu chuyện về phiên chợ, gia đình, cuộc sống, tôi ngỏ ý muốn được nghe một điệu khèn Mông. Người thanh niên trong bộ quần áo chàm màu xanh sẫm cười hồn nhiên nhấc cây khèn trên gùi ra, hớp rượu rửa khèn, rửa tay, rửa chân rồi đứng lên bắt đầu khúc nhạc. Tiếng khèn vi vu với những âm thanh lạ khe khẽ vang lên giữa không gian trong trẻo,khoáng đạ lạ thường. Quanh bàn rượu, những câu chuyện rì rầm vẫn vọng sang, tiếng khèn với người nơi đây quá quen thuộc, không cắt ngang những tiếng nói, nụ cười…
cô nhóc Hà Giang
Tạm biệt mọi người, tạm biệt người thanh niên với điệu khèn Mông, tiếp tục hành trình tìm xuống với sông Nho Quế. Con đường ra Săm Pun trở nên cộc cằn với những nắm đá hộc to nằm ngổn ngang và những khe núi sạt đất có lẽ cả năm trời nay vẫn vậy. Chiếc xe chồm lên, đập gầm vào phiến đá trơn lỳ, tay lái loạng choạng … Đi rất lâu gặp ai cũng hỏi, Nho Quế ở đâu, Săm Pun còn xa không? Người bảo, dài lắm, đi hết nửa ngày, người lại bảo, dòng sông đang ở rất gần trước mặt … Cảm giác hân hoan và mong chờ khi tìm đến nơi đất mới lại trào lên trong lòng. Bỗng thấy những ngôi nhà cheo leo trên lưng núi, những nương ngô xanh men ra đến ven đường trở rất gần, giống như thể từng ở nơi đây.
đường tới Săm Pun
Sau một khúc quanh, sông Nho Quế hiện ra một màu xanh ngắt.
Chiều nhạt nắng, một chiếc cầu treo bắc lơ lửng giữa dòng. Bên kia là đường lên cửa khẩu , những người làm đường khuyên nên dừng lại, đường mới bắt đầu trải đá, rất khó đi đến tận cuối. Nhìn lên, đường tới của khẩu Săm Pun cứ vòng lên cao, vạch những đường mềm mại vào lưng núi, xa dần về phía cuối chân trời.
bên bờ sông Nho Quế
Nho Quế mùa không mưa, dòng chảy hiền hòa. Một người phụ nữ đang bó củi trên bờ đá, hai người đàn ông thu mình ngồi câu cá. Bỏ xe lại trên vệ đường, men theo vạt đất để tới tận với dòng sông xanh. Nước cạn, để lộ ra trên bờ bên này một vạt đá cuội khá lớn. Cởi áo khoác, mũ len, cởi cả đôi giầy để được dẫm chân lên những viên đá. Chiều đông lành lạnh, gió, hơi nước bốc lên mặt từ sông lên khiến tất cả như hối hả, gấp gáp....
Từng đứng trên đỉnh Mã Pí Lèng, muốn một ngày được chạm vào dòng nước chảy trên sông. Và giờ đã đến được nơi đây trong một chuyến đi có nhiều điều bất ngờ thú vị. Nước lạnh, gió lạnh … nhưng có hề gì, khi thực hiện được mong muốn giản dị. Tôi sẽ nhớ mãi về nơi này ..........