Ninh Thuận - Một chút cảm nhận về làng dệt Mỹ Nghiệp và làng gốm Bàu Trúc.
Nếu có một lần được đến Ninh Thuận, tham quan thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, hay đi vịnh Vĩnh Hy, hay là đi đâu đó ngang qua đây cũng được, thì bạn nên ghé qua làng dệt thổ cẩm của người Chăm để mua một chiếc khăn về làm quà cho người thân, hay là vật kỉ niệm chuyến đi cho bản thân cũng được.
Làng dệt mà mình đến là Làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp, nằm ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Từ thành phố Phan Rang đi ra đây khoảng 12km. Đường khá dễ đi, có thể kế hợp với đi làng gốm Bàu Trúc vì hai điểm này khá gần nhau, rất tiện.
Thực ra lúc đầu mình không hứng thú gì mấy khi nghe đến làng dệt thổ cẩm, vì nghĩ chắc là chả có gì, vải thổ cẩm thì nhìn khá thô, toàn may áo thổ cẩm như dân tộc, bình thường không mặc được, mặc dù mình có một cái áo thổ cẩm khá đẹp, mang bình thường cũng hợp được ba mua cho trong lần đi công tác. Ban đầu là vậy, nói chung là không có cảm tình mấy.
Khá hứng thú với làng gốm Bàu Trúc, muốn đi đến đây để xem người Chăm làm gốm như thế nào, vì google ra mấy cái trang về gốm Bàu Trúc thấy cũng hay hay. Đặc biệt là nghe nói mình sẽ được tự làm thử gốm. Trong đầu nghĩ là tới đó mình sẽ làm cái ly, cái ca, cái chén hay đại loại là cái-gì-đó-mà-chưa-biết-cái-gì-đó-là-cái-gì rồi viết tên lên kỷ niệm.
Mình đến làng gốm vào khoảng 11 giờ trưa, và trời lúc đó thì chỉ có thế nói là " Nắng dã man, dã cmn man !". Nắng cái gì mà nắng dữ vậy trời? Nắng khiếp! Đúng là xứ "Nằng như rang", chín cả người. Đường vào khu này cũng hay, nhiều xe bò, lúa thì được phơi đầy ra đường, không có chỗ chạy xe, nên khỏi né, cứ chạy qua luôn. Có mấy con rạch nhỏ, mấy đứa nhóc nhảy xuống tắm, nhìn mát dã man, muốn nhảy xuống tắm luôn. Sau khi lạc đường một chút thì cũng tìm tới, nhờ hỏi đường một chú đi xe trâu, xe này chắc hai-ngưu-lực, thấy có hai con trâu kéo. Chỉ là một cái nhà nhỏ, có khi biển liên lạc số điện thoại thì có người dẫn đi tham quan. Mình thì đi vào xem xem rồi ra. Phía trong có một bà lão Chăm đang làm mốt cái bình. Cái làm đúng như những bài viết đã xem. Tức là người ta không dùng bàn xoay, ngồi một chỗ và xoay cái bàn, ở đây là cái bàn một chỗ còn người thì xoay. Mình thấy cách làm này không được hay lắm, vì như thế rất mất công, còn sản phẩm thì lại không được tròn đều. Thậm chí lúc đọc bài viết mình còn nghĩ "hay là người Chăm không đủ thông minh để làm ra cái bàn xoay". Tuy vậy khi đến đây thì thấy các sản phẩm khá đều và đẹp, một số bình có lỗ hình hoa văn, đem về gắn đèn vào để trong vườn là khỏi chê. Có đôi lục bình to, cao 2m, giá 15 triệu, nhưng mà dưới đôi mắt tồi tàn với nghệ thuệt thì mình thấy nó chả có gì đẹp.
Hình ảnh người phụ nữ Chăm làm gốm.
Trong chỗ này cũng có một số mô hình gốm mỹ nghệ nhỏ nhỏ như tháp Chàm, tò he đất nung nhìn hay hay.
Nói chung là đó là cảm nhận của mình về chỗ này, cũng hay hay, nhưng mà cũng chưa được hay lắm. Nếu được th2i sẽ quay lại một lần nữa để tìm hiểu rõ hơn, xem kĩ hơn. Vì là làng gốm nên xung quanh khá nhiều nhà làm gốm, làng mà. Mà mình thấy đa số là làm lò đất, chậu cây, bình gốm. Theo mình thì do làm thủ công quá thô sơ nên sản phầm chưa được xuất sắc lắm, có thể dùng trang trí trong vườn hay quán cafe thì ok.
Hình ảnh nhà làm gốm, phía trước có bảng liên hệ tham quan.
Mình chuyển qua làng dệt Mỹ Nghiệp, chỗ này thì gần làng gốm, đi xíu là tới, cách khoảng 2-3km thôi. Nắng chang chang. Đi vào đó, cảm giác cũng như lúc đầu tới làng gốm: Không-thấy-gì! Wdf? Wát đờ hợi? Thế này thì làm *** gì ở đây? Cũng thấy một cái nhà có ghi bảng tham quan. Nói chung là mình cũng không hảo mấy chỗ này lắm. Nghĩ là mấy chỗ này thì chỉ có ba trường hợp xảy ra, một là dụ khách, hai là chặt chém khách, ba là tổng hợp của cả hai loại. Thâu kệ, vào thử, nắng quá xá là nắng. Nhìn vào thì phía trong có cái nhà sàn gỗ, cũng hay hay, mà hình như là chơi cột bê -tông, sơn màu giả gỗ. Peeeeeep: 1.cột fake! Phía ngoài bên trái có một nhà tường mới xây, quét vôi. Peeeeeeep: 2.Không mộc mạc gì cả. Dựng xe ngay nhà-gạch-mới-xây. Peeeeeeeep: 3.Phát hiện thêm cửa nhôm kéo, cửa sổ sắt gắn kính. Peeeeeeeep: 4.Lót gạch men. Không-mộc-mạc-gì-cả! Nói chung là mình thích phải nhà gỗ 100%, sàn đất hay là ván gỗ gì chứ. Làm gì thế này mất hết cả chất. Nói chứ người dân tộc thì cũng cho người ta hiện đại, update chút chứ chứ ăn lông ở lỗ hoài thì thế *** nào mà sống được.
Trong nhà có một chị đang cắt dán mấy tấm vải thổ cẩm, chắc dùng để may túi, cần form nên mới dán thêm miếng mút như đế dép xốp eva vào, tất nhiên là mỏng hơn, khoảng 1 ly thôi. Đừng tưởng tượng là dán vải thổ cẩm vào đế dép, thế chắc ra món mới "Dép thổ cẩm". *wdf?*
Nồng nặc mùi keo, như keo sữa dán giấy. Hít cái này bổ phổi lắm. Bạn nào tới nhớ hít nhiều vào. Phía trong có hai khung dệt, không biết có phải gọi là khung cửi không? Thế còn cái khung tròn xoay xoay để se chỉ thì gọi là gì? Chỗ cài vòng xoay xoay đó bỏ con bọ vào cho nó chạy, mình khỏi xoay cho đỡ mỏi tay có được không? MÀ mình tưởng nó nhỏ nhỏ, nhỏ nhỏ thì sơn nữ mới đem nó ra suối dệt vài được chứ. Ai nhè nó to vl, phải nói là to vkl. Thế này thì thế *** nào mà nàng Ban mang ra suối dệt chứ, "dưới khung dệt thoi đưa sắc ngàn mà". Nói chung là nàng Ban thì không có nói là có mang khung dệt ra suối hay không nhưng mà mình có đọc được là có nàng nào đó dệt vải bên suối mà, có truyện còn dệt vải làm cầu chạy trốn vì tình yêu sến vkl nữa mà.
Đại loại là cái khung này to. đoạn xà ngang làm bằng cây tre to. Không biết có phải là tre không nhưng mà đại loai là nó to. Lắc thử thì thấy cái khung này nó rung rinh. Nói chung là có vẻ phá của, thử độ chắc thôi mà. Nói chung là nó rung rinh. Thôi sợ nó banh ta long ra từng mảnh thì có mả ở lại đây, nàng dệt vải chàng lên núi tìm chim. Hỏi chị gái kia xem có ai dệt cho coi không thì chị bảo chờ xíu, có người dệt nhưng mà đang bận nấu cơm. Thấy phía dưới có hai cái bàn đạp, không biết có phải đạp như máy may không? Còn mấy cái hoa văn nữa chứ? Xem xem xíu thì có có một bà lão lên, dệt cho coi. Trời ơi! Giờ mới thấy dệt, hay hay. Phải đạp mấy cái bàn đạp, kéo mấy túi cát cho một sợi chỉ chạy lên chạy xuống để tạo thành hoa văn kết hợp với một cuộn chỉ ngang, đạp một cái thì mắt cuộn chỉ ngang qua, dùng một cái dao như dao chặt thịt bằng gỗ, chặt ngang vào cho chắc mối, kéo mấy túi cát tạo hoa văn. Nói chung là phức tạp. Chỉ phải được sắp xếp sẵn từ đầu theo thứ tự các màu.
Phụ nữ Chăm dệt vải, với nhà lót gạch men và cửa-sổ-sắt-gắng-kiếng
Có thể thấy là để dệt được một miếng vải thổ cẩm thì rất là công phu, cách dệt cũng rát là mất thời gian. Có hỏi thì được biết là dệt một ngày nhanh thì được khoảng hơn một mét vải thôi. Rất cực. Dệt này thì nguồn gốc là có người lúc đầu ở phía trên, chỗ Khánh Hòa ngày nay xuống truyền nghề lại.
Khung dệt. Rối cả mắt.
Bà dệt một chút rồi nói phải vào nấu cơm, chỉ mình qua chỗ tham quan mấy sản phẩm xem có gì mua được không. Mình cũng chả muốn vào, nhưng mà đi thì ngó qua chơi. Đó giờ thấy mấy đồ thổ cẩm chả thấy dùng được. Vào nhà gỗ với cột-bê-tông-fake-gỗ, tầng trệt thì đúng như mình nghĩ, có mấy bộ đồ dân tộc, túi bằng vải thổ cẩm theo mình thì quá thô so với quy định, một số mẫu nhìn cũng ok, cũng hay hay, cũng đẹp. Nghe bà nói là lên lầu có khăn choàng, tấm trải bàn hay tấm vải lớn thì mình thấy thích thú, lên ngay. Lên là lên là lên là lên. Chà! Giờ nhắc khăn trải bàn thì mới nhớ không biết là cái khăn mình mua là khăn quàng cổ hay khăn trải bàn. Lỡ lấy khăn trải bàn mà đem quấn cổ thì...hỏng. Thôi kệ, sao cũng được, có ai mà biết.
Nếu có một lần được đến Ninh Thuận, tham quan thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, hay đi vịnh Vĩnh Hy, hay là đi đâu đó ngang qua đây cũng được, thì bạn nên ghé qua làng dệt thổ cẩm của người Chăm để mua một chiếc khăn về làm quà cho người thân, hay là vật kỉ niệm chuyến đi cho bản thân cũng được.
Làng dệt mà mình đến là Làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp, nằm ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Từ thành phố Phan Rang đi ra đây khoảng 12km. Đường khá dễ đi, có thể kế hợp với đi làng gốm Bàu Trúc vì hai điểm này khá gần nhau, rất tiện.
Thực ra lúc đầu mình không hứng thú gì mấy khi nghe đến làng dệt thổ cẩm, vì nghĩ chắc là chả có gì, vải thổ cẩm thì nhìn khá thô, toàn may áo thổ cẩm như dân tộc, bình thường không mặc được, mặc dù mình có một cái áo thổ cẩm khá đẹp, mang bình thường cũng hợp được ba mua cho trong lần đi công tác. Ban đầu là vậy, nói chung là không có cảm tình mấy.
Khá hứng thú với làng gốm Bàu Trúc, muốn đi đến đây để xem người Chăm làm gốm như thế nào, vì google ra mấy cái trang về gốm Bàu Trúc thấy cũng hay hay. Đặc biệt là nghe nói mình sẽ được tự làm thử gốm. Trong đầu nghĩ là tới đó mình sẽ làm cái ly, cái ca, cái chén hay đại loại là cái-gì-đó-mà-chưa-biết-cái-gì-đó-là-cái-gì rồi viết tên lên kỷ niệm.
Mình đến làng gốm vào khoảng 11 giờ trưa, và trời lúc đó thì chỉ có thế nói là " Nắng dã man, dã cmn man !". Nắng cái gì mà nắng dữ vậy trời? Nắng khiếp! Đúng là xứ "Nằng như rang", chín cả người. Đường vào khu này cũng hay, nhiều xe bò, lúa thì được phơi đầy ra đường, không có chỗ chạy xe, nên khỏi né, cứ chạy qua luôn. Có mấy con rạch nhỏ, mấy đứa nhóc nhảy xuống tắm, nhìn mát dã man, muốn nhảy xuống tắm luôn. Sau khi lạc đường một chút thì cũng tìm tới, nhờ hỏi đường một chú đi xe trâu, xe này chắc hai-ngưu-lực, thấy có hai con trâu kéo. Chỉ là một cái nhà nhỏ, có khi biển liên lạc số điện thoại thì có người dẫn đi tham quan. Mình thì đi vào xem xem rồi ra. Phía trong có một bà lão Chăm đang làm mốt cái bình. Cái làm đúng như những bài viết đã xem. Tức là người ta không dùng bàn xoay, ngồi một chỗ và xoay cái bàn, ở đây là cái bàn một chỗ còn người thì xoay. Mình thấy cách làm này không được hay lắm, vì như thế rất mất công, còn sản phẩm thì lại không được tròn đều. Thậm chí lúc đọc bài viết mình còn nghĩ "hay là người Chăm không đủ thông minh để làm ra cái bàn xoay". Tuy vậy khi đến đây thì thấy các sản phẩm khá đều và đẹp, một số bình có lỗ hình hoa văn, đem về gắn đèn vào để trong vườn là khỏi chê. Có đôi lục bình to, cao 2m, giá 15 triệu, nhưng mà dưới đôi mắt tồi tàn với nghệ thuệt thì mình thấy nó chả có gì đẹp.
Hình ảnh người phụ nữ Chăm làm gốm.
Trong chỗ này cũng có một số mô hình gốm mỹ nghệ nhỏ nhỏ như tháp Chàm, tò he đất nung nhìn hay hay.
Nói chung là đó là cảm nhận của mình về chỗ này, cũng hay hay, nhưng mà cũng chưa được hay lắm. Nếu được th2i sẽ quay lại một lần nữa để tìm hiểu rõ hơn, xem kĩ hơn. Vì là làng gốm nên xung quanh khá nhiều nhà làm gốm, làng mà. Mà mình thấy đa số là làm lò đất, chậu cây, bình gốm. Theo mình thì do làm thủ công quá thô sơ nên sản phầm chưa được xuất sắc lắm, có thể dùng trang trí trong vườn hay quán cafe thì ok.
Hình ảnh nhà làm gốm, phía trước có bảng liên hệ tham quan.
Mình chuyển qua làng dệt Mỹ Nghiệp, chỗ này thì gần làng gốm, đi xíu là tới, cách khoảng 2-3km thôi. Nắng chang chang. Đi vào đó, cảm giác cũng như lúc đầu tới làng gốm: Không-thấy-gì! Wdf? Wát đờ hợi? Thế này thì làm *** gì ở đây? Cũng thấy một cái nhà có ghi bảng tham quan. Nói chung là mình cũng không hảo mấy chỗ này lắm. Nghĩ là mấy chỗ này thì chỉ có ba trường hợp xảy ra, một là dụ khách, hai là chặt chém khách, ba là tổng hợp của cả hai loại. Thâu kệ, vào thử, nắng quá xá là nắng. Nhìn vào thì phía trong có cái nhà sàn gỗ, cũng hay hay, mà hình như là chơi cột bê -tông, sơn màu giả gỗ. Peeeeeep: 1.cột fake! Phía ngoài bên trái có một nhà tường mới xây, quét vôi. Peeeeeeep: 2.Không mộc mạc gì cả. Dựng xe ngay nhà-gạch-mới-xây. Peeeeeeeep: 3.Phát hiện thêm cửa nhôm kéo, cửa sổ sắt gắn kính. Peeeeeeeep: 4.Lót gạch men. Không-mộc-mạc-gì-cả! Nói chung là mình thích phải nhà gỗ 100%, sàn đất hay là ván gỗ gì chứ. Làm gì thế này mất hết cả chất. Nói chứ người dân tộc thì cũng cho người ta hiện đại, update chút chứ chứ ăn lông ở lỗ hoài thì thế *** nào mà sống được.
Trong nhà có một chị đang cắt dán mấy tấm vải thổ cẩm, chắc dùng để may túi, cần form nên mới dán thêm miếng mút như đế dép xốp eva vào, tất nhiên là mỏng hơn, khoảng 1 ly thôi. Đừng tưởng tượng là dán vải thổ cẩm vào đế dép, thế chắc ra món mới "Dép thổ cẩm". *wdf?*
Nồng nặc mùi keo, như keo sữa dán giấy. Hít cái này bổ phổi lắm. Bạn nào tới nhớ hít nhiều vào. Phía trong có hai khung dệt, không biết có phải gọi là khung cửi không? Thế còn cái khung tròn xoay xoay để se chỉ thì gọi là gì? Chỗ cài vòng xoay xoay đó bỏ con bọ vào cho nó chạy, mình khỏi xoay cho đỡ mỏi tay có được không? MÀ mình tưởng nó nhỏ nhỏ, nhỏ nhỏ thì sơn nữ mới đem nó ra suối dệt vài được chứ. Ai nhè nó to vl, phải nói là to vkl. Thế này thì thế *** nào mà nàng Ban mang ra suối dệt chứ, "dưới khung dệt thoi đưa sắc ngàn mà". Nói chung là nàng Ban thì không có nói là có mang khung dệt ra suối hay không nhưng mà mình có đọc được là có nàng nào đó dệt vải bên suối mà, có truyện còn dệt vải làm cầu chạy trốn vì tình yêu sến vkl nữa mà.
Đại loại là cái khung này to. đoạn xà ngang làm bằng cây tre to. Không biết có phải là tre không nhưng mà đại loai là nó to. Lắc thử thì thấy cái khung này nó rung rinh. Nói chung là có vẻ phá của, thử độ chắc thôi mà. Nói chung là nó rung rinh. Thôi sợ nó banh ta long ra từng mảnh thì có mả ở lại đây, nàng dệt vải chàng lên núi tìm chim. Hỏi chị gái kia xem có ai dệt cho coi không thì chị bảo chờ xíu, có người dệt nhưng mà đang bận nấu cơm. Thấy phía dưới có hai cái bàn đạp, không biết có phải đạp như máy may không? Còn mấy cái hoa văn nữa chứ? Xem xem xíu thì có có một bà lão lên, dệt cho coi. Trời ơi! Giờ mới thấy dệt, hay hay. Phải đạp mấy cái bàn đạp, kéo mấy túi cát cho một sợi chỉ chạy lên chạy xuống để tạo thành hoa văn kết hợp với một cuộn chỉ ngang, đạp một cái thì mắt cuộn chỉ ngang qua, dùng một cái dao như dao chặt thịt bằng gỗ, chặt ngang vào cho chắc mối, kéo mấy túi cát tạo hoa văn. Nói chung là phức tạp. Chỉ phải được sắp xếp sẵn từ đầu theo thứ tự các màu.
Phụ nữ Chăm dệt vải, với nhà lót gạch men và cửa-sổ-sắt-gắng-kiếng
Có thể thấy là để dệt được một miếng vải thổ cẩm thì rất là công phu, cách dệt cũng rát là mất thời gian. Có hỏi thì được biết là dệt một ngày nhanh thì được khoảng hơn một mét vải thôi. Rất cực. Dệt này thì nguồn gốc là có người lúc đầu ở phía trên, chỗ Khánh Hòa ngày nay xuống truyền nghề lại.
Khung dệt. Rối cả mắt.
Bà dệt một chút rồi nói phải vào nấu cơm, chỉ mình qua chỗ tham quan mấy sản phẩm xem có gì mua được không. Mình cũng chả muốn vào, nhưng mà đi thì ngó qua chơi. Đó giờ thấy mấy đồ thổ cẩm chả thấy dùng được. Vào nhà gỗ với cột-bê-tông-fake-gỗ, tầng trệt thì đúng như mình nghĩ, có mấy bộ đồ dân tộc, túi bằng vải thổ cẩm theo mình thì quá thô so với quy định, một số mẫu nhìn cũng ok, cũng hay hay, cũng đẹp. Nghe bà nói là lên lầu có khăn choàng, tấm trải bàn hay tấm vải lớn thì mình thấy thích thú, lên ngay. Lên là lên là lên là lên. Chà! Giờ nhắc khăn trải bàn thì mới nhớ không biết là cái khăn mình mua là khăn quàng cổ hay khăn trải bàn. Lỡ lấy khăn trải bàn mà đem quấn cổ thì...hỏng. Thôi kệ, sao cũng được, có ai mà biết.
