[ Viết linh tinh ] Lưng chừng xứ đá ( chỉ vì nhớ miền đá quá nhiều )
“ Uống cà phê trên đỉnh núi, bạn sẽ có cảm giác chìm xuống hố sâu hun hút. Không cách nào vực dậy nổi. Cà phê – dù được pha đến mức nào – cũng không thể đậm đặc bằng tất cả những nỗi cô độc hiển hiện khi bạn ngồi uống cà phê ở đây ’’
Mình còn nhớ, bạn đã bị ám ảnh bởi câu viết này tới mức nằng nặc đòi phi xe ngay trong đêm về miền đá, chỉ để hít hà cho thỏa cái khí trời của vùng rẻo cao và cảm nhận nỗi cô độc “vô hình’’ kia mang dư vị như thế nào. Mình còn nhớ, bạn đã hứa sẽ dẫn mình về xứ đá, đi qua những cung đường ôm vai núi lưng chừng. Mình vẫn nhớ, bạn còn hứa sẽ đưa mình đi khắp những thun tu đỏ sậm, những dốc núi quanh co quằn thắt nằm sâu trên triền đá dốc.
Bạn hứa, nhưng bạn lại đi xa. Bỏ mình ở lại, bỏ mình với giấc mộng mới tròn . Mình cứ đợi , cứ mỏi mong có bạn cạnh bên . Mình cứ nhớ, cứ chờ bạn hết mùa mạch đơm bông rồi nở rộ, ngóng bạn qua cả mùa cam cúc trải đầy. Thế nhưng, bạn lại chẳng đến. Mình, cũng thôi ngóng chờ.
Giấc mơ thanh xuân của mình, có miền đá tai mèo xám xịt đó.
Những ngày đầu của tuổi 24, mình đặt chân đến với giấc mộng xa xưa ấy. Chắc chắn rồi, không có bạn cạnh cùng. Mình thấy những bóng người vụt qua, có nhanh có chậm. Nhưng chẳng có khuôn mặt mình mong. Chẳng có khuôn mặt nào rõ ràng. Mình cố tìm người nào đó có đôi mắt giống bạn , có nụ cười tựa bạn hay khả dĩ là bàn tay nào đó mà mình đã từng một thời dựa dẫm, bấu víu tìm chút hơi ấm. Nhưng rồi tuyệt nhiên không có. Tuyệt nhiên biến mất. Mình lạc lõng và hờn tủi đến cùng cực, giận bạn đến vô ngần.
Trời lúc bấy giờ vẫn còn tờ mờ sớm . Khói sương đã kéo ngợp trời, đầy ắp cả không gian. Mịt mù kèm ẩm ướt. Cả gió. Và lạnh. Gió tạt buốt đôi bàn tay không găng, tạt sương ướt nhẹp quần áo. Mình chỉ lo cho chiếc máy ảnh đang đeo bên hông, bỏ ngoài tai tiếng kì kèo của ông anh lẫn lời nhắc nhở của người chị đi cùng. Cứ đi. Từng cung đường bẻ ngoặt trong sương mù, kéo dài tựa vô tận, cheo leo như đang đi trong truyện cổ. Mắt ai nấy đều bị sương ám mờ , nhập nhèm hơi nước .
Và rồi nắng.
Mình mừng đến phát khóc. Mới đầu, nắng hãy còn e ấp, le lói rọi qua lớp sương mờ. Chỉ vài tích tắc, nắng buông những sợi mỏng đổ tràn đất trời , sóng sánh lẩn vào những thun tu , ào lên đồi thông xanh xám . Cả khoảng không rộng ngớp chỉ có nắng vàng hanh hanh nhảy múa . Nắng vấn vít qua đuôi váy cô gái H’Mông, len ngang bàn tay nắm chặt của đôi trai gái người Tày, nghịch ngợm vắt vẻo trên gùi hàng nặng trịch của người xứ đá. Lũ trẻ cười giòn tan trong nắng mới, nắc nẻ đuổi theo chân đám dê con lạc mẹ. Tiếng cười, tiếng nói, tiếng lục lạc kêu vang lẫn vào trong nắng...
Hà Giang, nơi xứ đá chập chùng !
Chắc có lẽ, chưa ở đâu mà đá và núi được coi là một vương quốc riêng của mình như ở Hà Giang. Đá nhọn hoắt rộng khắp , núi trải dài bao trọn. Núi tiếp núi, tua tủa như mũi tên chổng ngược lên trời. Núi chồng núi, miên man, hùng vĩ chạy dài. Những phiến đá tai mèo xám xịt trải dài tựa sa mạc hoang hóa rộng khắp. Đá bên đá, núi cạnh núi, đèo nối đèo... cứ thế trải mãi, dài mãi. Duy chỉ có những con đường là mềm mại, như những sợi chỉ mỏng vắt qua vắt lại. Chằng chéo. Đan xen.
Nắng trưa xam xám, chiếu khen khét lên đuôi tóc hanh vàng. Lòng khao khát tìm bóng râm xanh, cho mắt quên đi màu xám ngoét và sự trọc trụi của xứ đá . Xa xăm thấy hàng sa mộc thẳng tắp vươn mình, cao lớn sừng sững. Rồi vội vã đi tìm tán lá to để dừng chân, ba anh em trút bỏ giáp áo, đun nước uống cà phê và chuẩn bị bữa xế.
Gió hiếm hoi đưa khe khẽ. Dưới bóng sa mộc già, mình ngước mắt tìm cho đặng ngọn mà không thấy. Mùi cà phê được khuấy kĩ, phảng phất lẫn trong mùi sa mộc thoảng thơm. Nhớ cuộc hẹn dưới tán sa mộc năm nào, có cô gái đợi bạn đón đưa về miền thương nhớ ? Nhớ lời ước bên đá xưa , vẫn cô gái ấy đứng chờ bạn dẫn lối tới vùng đất biên thuỳ . Phải chăng , cả thảy đã vụn vỡ như gió đưa? Lụi tàn như sa mộc héo úa nằm trên đá nắng...
Em kìa những cây sa mộc lặng lẽ trong thung
chúng đang nghĩ gì?
em đang nghĩ gì?
....
Chúng ta sa mộc chiều nay
em hai mươi thoắt thành ngàn tuổi
em có anh xa xót thế này sao?
Thơ : Trần Hoà Bình.
Hà Giang, mảnh đất của tình người !
Trong giờ khắc đẹp nhất của buổi chiều , cả ba anh em đặt chân tới Phố Cáo. Nói là đẹp nhất, bởi trưa đã qua, nhưng ngày chưa ngả, nắng lẫn màu vàng héo lẫn đỏ tươi. Anh dừng xe sát bên hàng rào đá có đôi ba cây mai trắng và đào phai đang nở rộ. Chị tấp xe ngay theo sau. Ngay giữa khoảng đất rộng phía dưới trái hiên , lũ trẻ đang cười khanh khách đội lên đầu nhau những vòng hoa cải , hoa tam giác mạch rực rỡ. Trên hiên nhà, người đàn bà Mông địu con trên lưng, tay thoăn thoắt kéo sợi lanh . Trong nhà vọng ra tiếng nói khàn khàn của người chồng, chị vợ ngừng tay, vội vã vào trong. Có gió , “ mưa hoa’’ bay phấp phới, cánh hoa vương bên hàng rào đá ôm quanh nhà, rơi trên mái ngói âm dương của ngôi nhà trình tường ấm cúng. Cảnh sắc sinh tình. Tình, âu cũng bởi cảnh . Cả ba anh em đứng ngắm mãi mới chịu đi.
....
Mình vẫn nhớ buổi sáng hôm sau chạy xe từ Mã Pí Lèng về Mèo Vạc vừa đúng ngày trở gió. Cả ba đều không chuẩn bị nhiều quần áo ấm, gió mùa về bất chợt khiến cái lạnh càng thấm đẫm vào da. Mình thì thào đòi dừng chân vì lạnh cóng. Còn nhớ, đó là góc vườn bên căn nhà nhỏ của xã Pả Vi .
Cụ bà có tuổi vừa đi thu lá khô và củi về đốt bếp, cười hiền hậu, vẫy tay gọi cả ba vào ngồi sưởi lửa. Mừng húm, mình vội vã bước chân. Phía bên vườn, cô con dâu lưng địu con nhỏ, tay cắt rau ăn, bỏ thoăn thoắt vào chiếc gùi đeo sau lưng bé gái. Cả hai đứa trẻ đều ăn mặc phong phanh, mặt nẻ toát, đen nhẻm và mũi thò lò. Sẵn túi kẹo trong tay, mình chia đều cho cả hai bé.
Bước qua ngưỡng cửa cao vào trong nhà , quanh bếp lửa bập bùng , tiếng củi khô giòn cháy đượm, nổ lép bép vui tai, phía trên treo thịt lợn mới gác vẫn còn ướt thịt, góc nhà nổi bật vạc to vẫn còn sót lại món canh rau. Phía ngoài khung cửa chính thấp hẹp, bé gái vẫn địu gùi đứng chơi với bạn, tay cầm chặt đống kẹo được cho, mặt hớn hở cười tươi rói. Gian nhà nhỏ đầy mùi rượu ngô thơm nồng, người chồng đi nương về thấy có khách lạ , vui vẻ mời chén rượu ngô. Rượu đầy ắp, quyến rũ đến lạ thường, anh cười khề khà hớp trọn, chị tủm tỉm nhấp môi. Mình nhìn nụ cười ám áp của người xứ đá, cũng đưa bát rượu ngô lên uống một hớp dài . Rượu tràn vào họng, đọng dư vị nồng nồng khắp giác quan , quẩn quanh mãi bên môi . Cả ba nhìn nhau , nhìn gia đình nhỏ ngồi kế bên , cười lớn. Rượu cứ tiếp rượu. Chai cứ vơi dần .
Bên ngoài trời, gió vẫn thổi vù vù, thoáng thấy bóng những chiếc xe lao vùn vụt, chốc lại thấy những cô gái , chàng trai đi chơi chợ về. Trong căn nhà kia ấy, người miền ngược, kẻ miền xuôi , tựa như tri kỷ, vẫn chúc tụng nhau bên bếp lửa bập bùng...
Trở về...
Hà Nội đón mình bằng cơn mưa ẩm ướt. Vẫn phố quen, thành cũ, xô bồ và náo nhiệt . Vẫn người đó, kẻ đây, xa lạ cùng bon chen. Mình thì đang ngắm mưa qua ô cửa sổ. Mây phủ một sắc xám lạnh lùng như tâm hồn cũ kỹ của mình . Mình nhớ núi. Nhớ sa mộc. Nhớ Hà Giang...và nhớ cả bạn.
Tiếng đài cassette cũ vang vang tiếng hát xa xăm. Mưa vẫn chưa tạnh.
Ngẫm đời chầm chậm tựa như một thước film cũ kỹ, man mác buồn , mưa cũng như đời, buồn rả rích gõ lộp độp trên mái tôn đỏ rực. Có nỗi nhớ bước ngang khiến hồn an yên đến lạ...
Hà Nội vẫn mưa...
Tiếng thơ buồn truyền qua đài cũ ...
Một sớm mai thức giấc, cùng nhau đón bình minh.
Kể cho nhau nghe một câu chuyện tình.
Dang dở.
Đọc cho nhau lá thư
Vùi sâu dưới gối.
Nhìn nhau bối rối.
Tóc ai xanh mãi năm nào
Đôi mắt buồn thương như cỏ dại
Áo kia giờ đã bạc màu.
Ta.
Đợi mình.
đã lâu.
Hà Giang giờ này, có mưa không bạn nhỉ ?
“ Uống cà phê trên đỉnh núi, bạn sẽ có cảm giác chìm xuống hố sâu hun hút. Không cách nào vực dậy nổi. Cà phê – dù được pha đến mức nào – cũng không thể đậm đặc bằng tất cả những nỗi cô độc hiển hiện khi bạn ngồi uống cà phê ở đây ’’
Mình còn nhớ, bạn đã bị ám ảnh bởi câu viết này tới mức nằng nặc đòi phi xe ngay trong đêm về miền đá, chỉ để hít hà cho thỏa cái khí trời của vùng rẻo cao và cảm nhận nỗi cô độc “vô hình’’ kia mang dư vị như thế nào. Mình còn nhớ, bạn đã hứa sẽ dẫn mình về xứ đá, đi qua những cung đường ôm vai núi lưng chừng. Mình vẫn nhớ, bạn còn hứa sẽ đưa mình đi khắp những thun tu đỏ sậm, những dốc núi quanh co quằn thắt nằm sâu trên triền đá dốc.
Bạn hứa, nhưng bạn lại đi xa. Bỏ mình ở lại, bỏ mình với giấc mộng mới tròn . Mình cứ đợi , cứ mỏi mong có bạn cạnh bên . Mình cứ nhớ, cứ chờ bạn hết mùa mạch đơm bông rồi nở rộ, ngóng bạn qua cả mùa cam cúc trải đầy. Thế nhưng, bạn lại chẳng đến. Mình, cũng thôi ngóng chờ.
Giấc mơ thanh xuân của mình, có miền đá tai mèo xám xịt đó.
Những ngày đầu của tuổi 24, mình đặt chân đến với giấc mộng xa xưa ấy. Chắc chắn rồi, không có bạn cạnh cùng. Mình thấy những bóng người vụt qua, có nhanh có chậm. Nhưng chẳng có khuôn mặt mình mong. Chẳng có khuôn mặt nào rõ ràng. Mình cố tìm người nào đó có đôi mắt giống bạn , có nụ cười tựa bạn hay khả dĩ là bàn tay nào đó mà mình đã từng một thời dựa dẫm, bấu víu tìm chút hơi ấm. Nhưng rồi tuyệt nhiên không có. Tuyệt nhiên biến mất. Mình lạc lõng và hờn tủi đến cùng cực, giận bạn đến vô ngần.
Trời lúc bấy giờ vẫn còn tờ mờ sớm . Khói sương đã kéo ngợp trời, đầy ắp cả không gian. Mịt mù kèm ẩm ướt. Cả gió. Và lạnh. Gió tạt buốt đôi bàn tay không găng, tạt sương ướt nhẹp quần áo. Mình chỉ lo cho chiếc máy ảnh đang đeo bên hông, bỏ ngoài tai tiếng kì kèo của ông anh lẫn lời nhắc nhở của người chị đi cùng. Cứ đi. Từng cung đường bẻ ngoặt trong sương mù, kéo dài tựa vô tận, cheo leo như đang đi trong truyện cổ. Mắt ai nấy đều bị sương ám mờ , nhập nhèm hơi nước .
Và rồi nắng.
Mình mừng đến phát khóc. Mới đầu, nắng hãy còn e ấp, le lói rọi qua lớp sương mờ. Chỉ vài tích tắc, nắng buông những sợi mỏng đổ tràn đất trời , sóng sánh lẩn vào những thun tu , ào lên đồi thông xanh xám . Cả khoảng không rộng ngớp chỉ có nắng vàng hanh hanh nhảy múa . Nắng vấn vít qua đuôi váy cô gái H’Mông, len ngang bàn tay nắm chặt của đôi trai gái người Tày, nghịch ngợm vắt vẻo trên gùi hàng nặng trịch của người xứ đá. Lũ trẻ cười giòn tan trong nắng mới, nắc nẻ đuổi theo chân đám dê con lạc mẹ. Tiếng cười, tiếng nói, tiếng lục lạc kêu vang lẫn vào trong nắng...
Hà Giang, nơi xứ đá chập chùng !
Chắc có lẽ, chưa ở đâu mà đá và núi được coi là một vương quốc riêng của mình như ở Hà Giang. Đá nhọn hoắt rộng khắp , núi trải dài bao trọn. Núi tiếp núi, tua tủa như mũi tên chổng ngược lên trời. Núi chồng núi, miên man, hùng vĩ chạy dài. Những phiến đá tai mèo xám xịt trải dài tựa sa mạc hoang hóa rộng khắp. Đá bên đá, núi cạnh núi, đèo nối đèo... cứ thế trải mãi, dài mãi. Duy chỉ có những con đường là mềm mại, như những sợi chỉ mỏng vắt qua vắt lại. Chằng chéo. Đan xen.
Nắng trưa xam xám, chiếu khen khét lên đuôi tóc hanh vàng. Lòng khao khát tìm bóng râm xanh, cho mắt quên đi màu xám ngoét và sự trọc trụi của xứ đá . Xa xăm thấy hàng sa mộc thẳng tắp vươn mình, cao lớn sừng sững. Rồi vội vã đi tìm tán lá to để dừng chân, ba anh em trút bỏ giáp áo, đun nước uống cà phê và chuẩn bị bữa xế.
Gió hiếm hoi đưa khe khẽ. Dưới bóng sa mộc già, mình ngước mắt tìm cho đặng ngọn mà không thấy. Mùi cà phê được khuấy kĩ, phảng phất lẫn trong mùi sa mộc thoảng thơm. Nhớ cuộc hẹn dưới tán sa mộc năm nào, có cô gái đợi bạn đón đưa về miền thương nhớ ? Nhớ lời ước bên đá xưa , vẫn cô gái ấy đứng chờ bạn dẫn lối tới vùng đất biên thuỳ . Phải chăng , cả thảy đã vụn vỡ như gió đưa? Lụi tàn như sa mộc héo úa nằm trên đá nắng...
Em kìa những cây sa mộc lặng lẽ trong thung
chúng đang nghĩ gì?
em đang nghĩ gì?
....
Chúng ta sa mộc chiều nay
em hai mươi thoắt thành ngàn tuổi
em có anh xa xót thế này sao?
Thơ : Trần Hoà Bình.
Hà Giang, mảnh đất của tình người !
Trong giờ khắc đẹp nhất của buổi chiều , cả ba anh em đặt chân tới Phố Cáo. Nói là đẹp nhất, bởi trưa đã qua, nhưng ngày chưa ngả, nắng lẫn màu vàng héo lẫn đỏ tươi. Anh dừng xe sát bên hàng rào đá có đôi ba cây mai trắng và đào phai đang nở rộ. Chị tấp xe ngay theo sau. Ngay giữa khoảng đất rộng phía dưới trái hiên , lũ trẻ đang cười khanh khách đội lên đầu nhau những vòng hoa cải , hoa tam giác mạch rực rỡ. Trên hiên nhà, người đàn bà Mông địu con trên lưng, tay thoăn thoắt kéo sợi lanh . Trong nhà vọng ra tiếng nói khàn khàn của người chồng, chị vợ ngừng tay, vội vã vào trong. Có gió , “ mưa hoa’’ bay phấp phới, cánh hoa vương bên hàng rào đá ôm quanh nhà, rơi trên mái ngói âm dương của ngôi nhà trình tường ấm cúng. Cảnh sắc sinh tình. Tình, âu cũng bởi cảnh . Cả ba anh em đứng ngắm mãi mới chịu đi.
....
Mình vẫn nhớ buổi sáng hôm sau chạy xe từ Mã Pí Lèng về Mèo Vạc vừa đúng ngày trở gió. Cả ba đều không chuẩn bị nhiều quần áo ấm, gió mùa về bất chợt khiến cái lạnh càng thấm đẫm vào da. Mình thì thào đòi dừng chân vì lạnh cóng. Còn nhớ, đó là góc vườn bên căn nhà nhỏ của xã Pả Vi .
Cụ bà có tuổi vừa đi thu lá khô và củi về đốt bếp, cười hiền hậu, vẫy tay gọi cả ba vào ngồi sưởi lửa. Mừng húm, mình vội vã bước chân. Phía bên vườn, cô con dâu lưng địu con nhỏ, tay cắt rau ăn, bỏ thoăn thoắt vào chiếc gùi đeo sau lưng bé gái. Cả hai đứa trẻ đều ăn mặc phong phanh, mặt nẻ toát, đen nhẻm và mũi thò lò. Sẵn túi kẹo trong tay, mình chia đều cho cả hai bé.
Bước qua ngưỡng cửa cao vào trong nhà , quanh bếp lửa bập bùng , tiếng củi khô giòn cháy đượm, nổ lép bép vui tai, phía trên treo thịt lợn mới gác vẫn còn ướt thịt, góc nhà nổi bật vạc to vẫn còn sót lại món canh rau. Phía ngoài khung cửa chính thấp hẹp, bé gái vẫn địu gùi đứng chơi với bạn, tay cầm chặt đống kẹo được cho, mặt hớn hở cười tươi rói. Gian nhà nhỏ đầy mùi rượu ngô thơm nồng, người chồng đi nương về thấy có khách lạ , vui vẻ mời chén rượu ngô. Rượu đầy ắp, quyến rũ đến lạ thường, anh cười khề khà hớp trọn, chị tủm tỉm nhấp môi. Mình nhìn nụ cười ám áp của người xứ đá, cũng đưa bát rượu ngô lên uống một hớp dài . Rượu tràn vào họng, đọng dư vị nồng nồng khắp giác quan , quẩn quanh mãi bên môi . Cả ba nhìn nhau , nhìn gia đình nhỏ ngồi kế bên , cười lớn. Rượu cứ tiếp rượu. Chai cứ vơi dần .
Bên ngoài trời, gió vẫn thổi vù vù, thoáng thấy bóng những chiếc xe lao vùn vụt, chốc lại thấy những cô gái , chàng trai đi chơi chợ về. Trong căn nhà kia ấy, người miền ngược, kẻ miền xuôi , tựa như tri kỷ, vẫn chúc tụng nhau bên bếp lửa bập bùng...
Trở về...
Hà Nội đón mình bằng cơn mưa ẩm ướt. Vẫn phố quen, thành cũ, xô bồ và náo nhiệt . Vẫn người đó, kẻ đây, xa lạ cùng bon chen. Mình thì đang ngắm mưa qua ô cửa sổ. Mây phủ một sắc xám lạnh lùng như tâm hồn cũ kỹ của mình . Mình nhớ núi. Nhớ sa mộc. Nhớ Hà Giang...và nhớ cả bạn.
Tiếng đài cassette cũ vang vang tiếng hát xa xăm. Mưa vẫn chưa tạnh.
Ngẫm đời chầm chậm tựa như một thước film cũ kỹ, man mác buồn , mưa cũng như đời, buồn rả rích gõ lộp độp trên mái tôn đỏ rực. Có nỗi nhớ bước ngang khiến hồn an yên đến lạ...
Hà Nội vẫn mưa...
Tiếng thơ buồn truyền qua đài cũ ...
Một sớm mai thức giấc, cùng nhau đón bình minh.
Kể cho nhau nghe một câu chuyện tình.
Dang dở.
Đọc cho nhau lá thư
Vùi sâu dưới gối.
Nhìn nhau bối rối.
Tóc ai xanh mãi năm nào
Đôi mắt buồn thương như cỏ dại
Áo kia giờ đã bạc màu.
Ta.
Đợi mình.
đã lâu.
Hà Giang giờ này, có mưa không bạn nhỉ ?
