Góp với bác ít bài và ảnh về ngồi thành này (tôi đi từ 2010, cổng thành cũng trông như bị khóa y chang ảnh bác chụp, nhưng là làm như đang khóa, chứ thực ra không khóa, tẩn mẩn một lúc phát hiện ra, nên điều ông đi cùng đứng loanh quanh ngoài cổng, ra vẻ không vào được, còn tôi ... thâm nhập ngay vào trong)
.......................................................................................................................................................
Từ QL 1A đi vào, qua khỏi tháp Cánh Tiên một quãng thì tới thành Chà Bàn/Đồ Bàn. Đi tiếp con đường ấy vào khoảng gần 2km, rẽ trái một đoạn là đã thấy lăng Võ Tánh hình bát giác nhô lên trong khu vực Tử cấm thành cũ của thành Hoàng đế.
Thành Hoàng đế do Thái Đức Nguyễn Nhạc xây lại trên nền thành Chà Bàn của người Chăm xưa.
Năm 1793 Nguyễn Nhạc mất, thành Hoàng đế đổi tên thành Thành Quy Nhơn.
Năm 1799, thành Quy Nhơn bị quân Nguyễn đánh chiếm, đổi tên thành Bình Định.
Nhà Tây Sơn (vua Quang Toản) phái hai viên hổ tướng Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng đem quân vào chiếm lại thành Bình Định.
Lúc đó trấn thủ thành Bình Định phía quân Nguyễn là Hoài quốc công Võ Tánh và Hiệp trấn Ngô Tùng Châu. Hai người ra sức cố thủ.
Ngót một năm trời, quân Tây Sơn vây thành, mà chưa hạ nổi.
Lợi dụng cơ hội quân chủ lực nhà Tây Sơn đang tập trung tại đây, quân Nguyễn vượt biển đánh thẳng ra Huế, khiến Cảnh Thịnh Quang Toản phải bỏ chạy ra Bắc.
Trong lúc đó, thành Bình Định sau 1 năm bị vây hãm đã cạn kiệt sức chiến đâu.
Võ Tánh gửi thư cho Trần Quang Diệu, khuyên đừng giết tù binh, rồi mở cổng thành, sau đó lên lầu Bát giác trong Tử cấm thành chất củi tự thiêu.
Hiệp trấn Ngô Tùng Châu cũng uống thuốc độ tự tử.
Trần Quang Diệu vào thành, tha hết cho toàn bộ quân Nguyễn trong thành, ngay sau đó nhận được tin Huế thất thủ, nên lại bỏ thành, cùng Võ Văn Dũng kéo quân ra Nghệ An bằng đường rừng, để tìm theo Cảnh Thịnh.
Thắng trận, năm 1802 vua Gia Long lên ngôi, đã cho dựng đền thờ Võ Tánh và Ngô Tùng Châu tại ngay nơi Võ Tánh tự thiêu.
Lăng Võ Tánh - tòa lầu nhỏ hình bát giác (được xây dựng lại sau khi bị sụp đổ những năm giữa thế kỷ XX)