Ngày summit
Summit là đỉnh cao nhất trong khu vực nào đó về khía cạnh độ cao so với mực nước biển. Summit day là khái niệm để chỉ ngày đoàn sẽ đi thực hiện cuộc chinh phục đỉnh cao nhất này. Thường thì thời gian đi lên sẽ gấp đôi thời gian đi xuống. Đa số trường hợp sẽ quay xuống lại camp ngay trước lúc xuất phát summit. Tuy nhiên trong một số trường hợp nếu summit đơn giản và độ cao không lớn, đoàn sẽ có thể đi thẳng xuống những camp thấp hơn thay vì quay lại camp gần summit nhất ngủ thêm một đêm trước khi xuất phát đi về lại.
Sau 6 tháng luyện tập ở nhà và 2 tuần mang balo đi lên núi (xuất phát từ 1,500m đi dần lên 4,500m (base camp) ở 2 đêm, rồi lên 5,000m (high camp) ngủ 5 đêm) cũng việc rèn luyện thể lực, kỹ thuật leo núi, ngoại trừ một thành viên bị high attitude sickness đã được 2 porters dìu xuống lúc 6 giờ chiều, toàn bộ đoàn đã sẵn sàng cho ngày summit vào sáng sớm ngày hôm sau. Tất cả mọi nổ lực, cố gắng sẽ dồn vào ngày này.
6pm: ăn tối. Bữa này sẽ ăn ngon hơn một tí, nhiều thịt hơn một tí để đảm bảo sức khoẻ.
8pm: sẵn sàng đi ngủ. Đêm là thời gian mà cơ thể chùn xuống, giảm hoạt động, nên nửa đêm tức ngực khó thở là chuyện khá bình thường. Tuy nhiên, thường chỉ xảy ra trong 1,2 ngày đầu lên high camp, sau đó vài ngày sẽ quen dần, hoặc nếu bị high attitude sickness mức độ nhé. Ngày đầu tiên ngủ ở đây, nữa đêm mình khó thở bật dậy, tưởng sắp chết rồi

). Sau khi uống nước ấm đỡ hơn (mọi người đều phải chuẩn bị sẵn nước ấm mọi lúc mọi nơi), ngủ tiếp.
1:30am ngày hôm sau: thức dậy. Các bạn tour guides như thường lệ sẽ tới từng lều kêu dậy và chuẩn bị sẵn trà ấm (với đường) để uống ngay tại chỗ, ngày nào cũng vậy, và summit day cũng không phải là ngoại lệ. Sau đó tất cả mọi người sẽ tập trung vào lều trung tâm ăn sáng. Nói thật chứ giờ này ăn chả biết ngon gì, nhưng phải nuốt để lấy sức. Thức ăn như mọi hôm sẽ được đầu bếp chuẩn bị từ lều bếp. Nguyên tắc trên núi là không được đốt củi (tâm linh), nên đoàn phải mang theo bình ga, thức ăn. Nước thì đi lấy ngay bên dòng nước (do băng tan) gần bên.
Ăn xong mọi người về lều chuẩn bị đồ nhanh chóng để xuất phát. Riêng nhóm tour guide sẽ đi tới chỗ thờ cúng được lập nên bằng cách chồng mấy hòn đá lên nhau, vái lạy cầu xin một ngày summit bình yên.
3:00am: Sau kiểm tra tất cả mọi người đã mặc đầy đủ các thiết bị cần thiết, đúng 3 giờ sáng đoàn xuất phát. Thời gian lên dự kiến là 8 tiếng, xuống là 4 tiếng.
Nguyên tắc đi là đi chậm, đều, đi nhanh là bị độ cao ngay lập tức. Khi leo trên băng/tuyết phải đi theo đường zig zag để đỡ mệt (có dịp mình sẽ nói thêm về kỹ thuật đi trên băng). Một nhóm tầm 4 người với 1 tour guide sẽ đi cùng nhau, buộc chung một sợ dây phòng trường hợp có người bị rớt xuống hố băng thì những người còn lại kéo lên được. Trong leo núi thì 2 cái đáng sợ nhất là lở tuyết và crevasse. Crevasse là khe nứt băng bị tuyết phủ lên nên thoạt đầu nhìn trông giống bình thường, nhưng nếu bước lên sẽ bị rớt xuống hố băng. Thường những tour guide giàu kinh nghiệm/thông tin có thể nhận ra những chỗ như vậy. Vì đường dài nên nếu ai muốn đi vệ sinh thì phải xin phép tour guide để họ cho phép đi ở những khu băng an toàn. Còn nhớ kỉ niệm vui là một anh guide muốn đi toilet quá mà đang ở vùng nguy hiểm nên ảnh đi ra xa tầm 20m, cúi xuống để khối băng che mông rồi ...
Càng lên cao thì càng lạnh, và băng tuyết càng nhiều nên tốc độ di chuyển rất chậm vì 5 người nối dây nhau, và mọi người té khá thường xuyên vì bước một chân xuống là băng/tuyết lún tới đầu gối. Lý do quan trọng hơn là độ cao khiến mọi người rất mệt. Thêm phần UV cực mạnh (do mất đi một phần khí quyển). Nhiều đoạn không thể di chuyển bằng đi bình thường nên phải bám dây với độ dốc tầm 30, 40 độ đi len. Những đoạn dây này đã được tour guide setup trước đó một ngày. Một dây với 1 mũi khoan tầm 20cm gắn trong băng nghìn năm có thể đỡ được hơn 10 người. Đoạn dây gấp ở nhiều vị trí, mỗi vị trị có một mũi khoan để giảm sức di chuyển, nên tới mỗi mốc khoan, các thành viên phải biết kĩ thuật đổi sang đoạn dây tiếp theo. Một số nơi sẽ là leo dốc thẳng đứng tầm hơn 10m. Tuy nhiên do đã có rope sẵn nên không quá mệt như bản thân tự dùng ice axe leo lên.
10am: Các nhóm gần tới summit. Một sự cố xảy ra với dây rope nên một tour guide phải lêo lên summit để xử lý với mũi khoan. Tất cả các thành viên bám dây đứng lạnh cóng (gần 6,000m). May mà gần trưa chứ không thì teo. Sau hơn 30 phút, từng nhóm lần lượt tiến về summit, chụp nhanh vài bô hình rồi theo một rope khác đi xuống để nhóm khác lên.
11am: Toàn bộ đoàn bắt đầu đi xuống. Sẽ có một tour guide đi cuối cùng để thu rồi các rope và mũi khoan.
Xuống cũng khó khăn không kém gì lúc lên vì mọi người đã mất sức nhiều lúc đi lên, nên tần suất té/lún tuyết nhiều hơn. Sau 3 tiếng, những nhóm đầu tiên sẽ về tới vị trí an toàn, không cần phải bám rope nữa. Lúc này một số porter đã ở sẵn đó với nước ấm và juice để mọi người uống lấy lại sức.
Cuối cùng mọi người sẽ lần lượt trượt tuyết (ngồi trên lớp tuyết và trượt dốc) xuống cho nhanh vì phía dưới tuyết là đất đá chứ không phải băng nữa nên đảm bảo an toàn.
3pm: Đoàn về tới lều an toàn.
Mình đi gần tới lều mà chân tay rả rời. Tuy nhiên nghỉ ngơi, ăn tối lại là ổn liền vì bớt lạnh và nhiều oxy ơn. Tối đó còn làm vài tấm long exposure

.