Dạ, thưa các anh chị, Phuot.vn là nơi đầu tiên em đăng nhật ký hành trình của mình, và cũng từ đây mà các công ty sách biết đến, liên hệ em để xuất bản sách. Sắp tới em ra tập 2 là nhật ký hành trình của em khi ở châu Phi. Em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của mọi người. Em xin chân thành cảm ơn.
[Chia sẻ] Xách ba lô lên và Đi 2 - Đừng chết ở châu Phi
- Thread starter chipro
- Start date
[Xách ba lô lên và Đi 2 - Đừng chết ở châu Phi] Lời tựa
Viết tập 2 với tôi khó, khó hơn tập 1 rất nhiều. Chỉ viết thôi mà từng câu từng chữ đủ lôi kéo bao nhiêu cảm xúc dồn về. Đôi khi cảm xúc sống lại mạnh đến mức khiến tôi buông bút (aka máy tính), tu lên khóc.
Châu Phi với tôi là một châu lục của cảm xúc, những cảm xúc vô cùng mãnh liệt. Chưa bao giờ tôi thấy yếu đuối như ở châu Phi: cô đơn về mặt tinh thần, suy sụp về mặt thể chất, bị đói, bị bỏ rơi, ám ảnh căn bệnh thế kỷ. Chưa bao giờ tôi thấy đơn độc như vậy, có khi bị 6 thanh niên cầm dao dí vào cổ cướp mà xung quanh không ai giơ một ngón tay lên giúp. Chưa bao giờ tôi thấy tức giận đến thế: những hủ tục trọng nam khinh nữ, quan niệm cho rằng người nước ngoài nào cũng là túi tiền di động. Cũng chưa bao giờ tôi thấy muốn đấm vào mặt ai nhiều đến chừng này: khi người ta cứ khăng khăng bảo tôi là người Trung Quốc, khi đám đàn ông hỏi tôi giá bao nhiêu để cưới tôi làm vợ. Nhưng cũng chưa bao giờ trái tim tôi rung động mạnh như khi những anh chàng mặc áo rách nửa lưng rón rén xin được chạm vào tóc tôi vì lần đầu tiên được thấy tóc dài; những cô bé không nói được tiếng Anh, ú ớ chỉ vào đôi dép rách tôi đang đi, rồi không ngần ngại ngồi bệt xuống đất giúp tôi khâu lại; những người dân làng gầy gò, ăn chẳng có mà ăn nhưng khi thấy tôi ăn lạc sống đã hốt hoảng chạy về nhà tìm có gì ăn được mang hết ra cho tôi. Con người châu Phi đơn giản và hoang dã, nhưng trái tim họ to và ấm.
Châu Phi là một châu lục đặc biệt. Khi ta ở đó, nó ăn mòn tâm trí ta, khiến ta phát điên lên. Nhưng khi ta đi rồi, ta lại day dứt nhớ. Châu Phi dạy cho tôi cách chấp nhận: chấp nhận rằng văn hoá là khác biệt, chấp nhận rằng cuộc sống là bất công, chấp nhận rằng lực bất tòng tâm, chấp nhận rằng nếu mình không sống cuộc sống của người khác thì không được chỉ tay năm ngón phán xét đúng sai.
Tình cảm của tôi với châu Phi không đơn giản chỉ là yêu và nhớ. Tôi mang nợ châu lục này, mang nợ con người nơi đây và tôi cảm thấy mình phải có trách nhiệm gì đó. Đây là một châu lục bị hiểu nhầm. Bản thân tôi trước khi đến đây vẫn nghĩ rằng người châu Phi da đen là do cháy nắng, và tóc họ xoăn là do dùng sai dầu gội. Tôi hy vọng rằng cuốn sách này của tôi sẽ phần nào giúp mọi người có cái nhìn thực tế hơn về châu Phi.
Viết tập 2 với tôi khó, khó hơn tập 1 rất nhiều. Chỉ viết thôi mà từng câu từng chữ đủ lôi kéo bao nhiêu cảm xúc dồn về. Đôi khi cảm xúc sống lại mạnh đến mức khiến tôi buông bút (aka máy tính), tu lên khóc.
Châu Phi với tôi là một châu lục của cảm xúc, những cảm xúc vô cùng mãnh liệt. Chưa bao giờ tôi thấy yếu đuối như ở châu Phi: cô đơn về mặt tinh thần, suy sụp về mặt thể chất, bị đói, bị bỏ rơi, ám ảnh căn bệnh thế kỷ. Chưa bao giờ tôi thấy đơn độc như vậy, có khi bị 6 thanh niên cầm dao dí vào cổ cướp mà xung quanh không ai giơ một ngón tay lên giúp. Chưa bao giờ tôi thấy tức giận đến thế: những hủ tục trọng nam khinh nữ, quan niệm cho rằng người nước ngoài nào cũng là túi tiền di động. Cũng chưa bao giờ tôi thấy muốn đấm vào mặt ai nhiều đến chừng này: khi người ta cứ khăng khăng bảo tôi là người Trung Quốc, khi đám đàn ông hỏi tôi giá bao nhiêu để cưới tôi làm vợ. Nhưng cũng chưa bao giờ trái tim tôi rung động mạnh như khi những anh chàng mặc áo rách nửa lưng rón rén xin được chạm vào tóc tôi vì lần đầu tiên được thấy tóc dài; những cô bé không nói được tiếng Anh, ú ớ chỉ vào đôi dép rách tôi đang đi, rồi không ngần ngại ngồi bệt xuống đất giúp tôi khâu lại; những người dân làng gầy gò, ăn chẳng có mà ăn nhưng khi thấy tôi ăn lạc sống đã hốt hoảng chạy về nhà tìm có gì ăn được mang hết ra cho tôi. Con người châu Phi đơn giản và hoang dã, nhưng trái tim họ to và ấm.
Châu Phi là một châu lục đặc biệt. Khi ta ở đó, nó ăn mòn tâm trí ta, khiến ta phát điên lên. Nhưng khi ta đi rồi, ta lại day dứt nhớ. Châu Phi dạy cho tôi cách chấp nhận: chấp nhận rằng văn hoá là khác biệt, chấp nhận rằng cuộc sống là bất công, chấp nhận rằng lực bất tòng tâm, chấp nhận rằng nếu mình không sống cuộc sống của người khác thì không được chỉ tay năm ngón phán xét đúng sai.
Tình cảm của tôi với châu Phi không đơn giản chỉ là yêu và nhớ. Tôi mang nợ châu lục này, mang nợ con người nơi đây và tôi cảm thấy mình phải có trách nhiệm gì đó. Đây là một châu lục bị hiểu nhầm. Bản thân tôi trước khi đến đây vẫn nghĩ rằng người châu Phi da đen là do cháy nắng, và tóc họ xoăn là do dùng sai dầu gội. Tôi hy vọng rằng cuốn sách này của tôi sẽ phần nào giúp mọi người có cái nhìn thực tế hơn về châu Phi.
1. This time for Africa!
Trước khi đến châu Phi, lục địa này hoàn toàn là một điểm đen trong tâm trí tôi, cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Tôi không biết một tí tị tì ti gì về châu Phi. Khi nghe nói tôi chuẩn bị sang Ethiopia, Asher hỏi: “Bay sang Addis Ababa à?” Tôi ngớ người ra: “Addis Ababa là gì?”Anh chàng mới sạc cho tôi một trận:
- Là thủ đô của cái nước mày chuẩn bị qua đấy. Chả biết gì về châu Phi mà cũng đòi sang.
- Ơ hay, vì không biết gì về châu Phi nên mới phải sang để mà biết chứ!
Phấn lớn tên các nước của châu Phi tôi chưa nghe đến bao giờ, đừng nói đến thủ đô của chúng. Xin visa thế nào, đi lại ra sao, ăn tiêu cái gì tôi cũng chưa thể hình dung. Tất cả những gì tôi biết về châu Phi chỉ là hạn hán, nạn đói, nội chiến đọc được trên báo chí và những kinh nghiệm nửa kiểu chia sẻ, nửa kiểu răn đe của Asher. Cách đó 3 năm, trong chuyến xách ba lô lên và đi của mình, anh cũng đã làm một chuyến xuống châu Phi. Nhưng kế hoạch tươi đẹp đi dọc chiều dài châu Phi từ Ai Cập xuống Nam Phi của anh chỉ thực hiện được đến Uganda là anh phải bỏ của chạy lấy người, bay thẳng lên châu Âu trở lại với thế giới văn minh.
- Châu Phi là như thế đấy mày ạ. Tao cũng không biết phải giải thích thế nào. Người dân ở đấy nghĩ rất khác, sống rất khác, mọi chuyện cứ như xảy ra theo một quỹ đạo khác. Thái độ không phải là thù địch, nhưng rất khó chịu. Ngày ngày nó cứ găm vào tâm trí mày, ăn mòn sức chịu đựng của mày, để đến mức mày không chịu được nữa phải nổ tung ra.
Đến một đứa coi trời bằng vung, chẳng sợ gì chỉ sợ chán như Asher mà còn nói như thế thì không biết châu Phi thực sự như thế nào?
- Nhưng mày cứ đi đi. Mày đến từ Việt Nam, có khi mày lại thích nó.
Ặc.
Sau khi nghiên cứu bản đồ và thăm dò thông tin trên mạng, tôi quyết định mình sẽ đi dọc bờ phía Đông của châu Phi, cái trục mà dân đi bụi hay gọi là Cairo – Cape Town theo tên của 2 thành phố ở hai đầu Bắc Nam của châu lục này. Nhưng sau hơn một năm xách ba lô lên và đi, tôi đã thấm thía được rằng tất cả chỉ mang tính tương đối. Lịch trình có lập ra âu cũng chỉ mang tính đối chiếu. Đi rồi mới biết chẳng có gì là giống như mình lên kế hoạch cả. Tôi chỉ có thể định hình hướng đi của mình là như thế, và có một số điểm mình không muốn bỏ qua, còn lại đường đi nước bước cụ thể thế nào thì phải tuỳ cơ ứng biến.
Nước tiếp theo sau Ai Cập trong trục đấy là Sudan. Mặc dù đã nghe kể quá nhiều về cảnh đẹp như mơ và những con người quá ư thân thiện của đất nước này, tôi đành cắn răng bỏ qua vì với visa Israel trong hộ chiếu thì đừng hòng chính quyền Sudan cấp visa cho tôi. Lòng đau như cắt, nước mắt đầm đìa, tôi đành đặt vé bay thẳng từ Ai Cập xuống Ethiopia. Để lấy được visa đi Ethiopia cũng không phải chuyện đơn giản. Ban đầu, tôi xin visa từ đại sứ quán Ethiopia ở Ai Cập thì bị từ chối thẳng thừng vì họ chỉ nhận hồ sơ của những người sinh sống tại Ai Cập thôi. Tôi đưa lý do là Ethiopia không có đại sứ quán ở Việt Nam thì họ bảo tôi sang nước lân cận như Thái Lan hay Trung Quốc để xin. Tôi nhờ đại sứ quán Việt Nam ở Ai Cập tác động cũng không được. Nghĩ họ cố tình làm khó mình, tôi đã cáu đến mức thề sống thề chết sẽ không thèm sang Ethiopia nữa. Nhưng khi sang đến Israel, tình cờ đi qua đại sứ quán Ethiopia, tôi quên hết ân oán giang hồ vào xin tiếp. Ai ngờ bác phụ trách visa chỉ hỏi tôi mấy câu rồi gật đầu cái rụp. 15 phút, 25 đô là tôi đã có visa sang Ethiopia 3 tháng.
Những tưởng có visa, có vé máy bay là có thể ung dung cất cánh, nhưng rồi tôi vẫn bị một phen đau tim ở Cairo. Số là tôi không có visa vào hẳn trong Ai Cập, mà chỉ được phép vào khu vực Sinai. Sinai cũng thuộc Ai Cập, nhưng bán đảo này có chính sách visa riêng. Họ miễn visa cho bất kỳ ai muốn đi du lịch ở bán đảo này. Để tiết kiệm tiền, chuyến bay Sinai – Ethiopia của tôi có quá cảnh ở Cairo, Ai Cập. Khi xuống đến Cairo, tôi phát hiện ra mình hạ cánh ở sân bay nội địa của Cairo, tức là có thể thoải mái ra ngoài mà không phải đi qua hải quan. Thế là tôi tranh thủ đến thăm gia đình Amr và những bạn bè tôi quen ở đây, không quên cầm theo số của đại sứ quán Việt Nam ở Ai Cập để chẳng may có bị kết tội nhập cư bất hợp pháp hay gì gì đó. Nhưng thật may, ngoại trừ nửa tiếng bị giữ lại ở sân bay để kiểm tra thì không có chuyện gì xảy ra.
Chuyến bay của tôi khởi hành lúc 2h50 sáng. Cảm nhận đầu tiên trên chuyến bay đầu tiên ở châu Phi của tôi là nó hơi ... hôi hôi, mà lúc đó tôi đã thầm nghĩ: “Đúng là châu Phi.” Do không biết gì về Ethiopia, tôi đã hy vọng lên máy bay có thể hỏi chuyện người ngồi cạnh, nhưng bác ngồi cạnh tôi vừa đặt mông xuống là ngủ như chết.
Lạnh!
Châu Phi mà lại lạnh, làm tôi cứ nghĩ mình vẫn còn mơ ngủ mà bước nhầm xuống trời cuối thu Hà Nội chứ! Cái lạnh Ethiopia không gay gắt như cái lạnh trên dãy Himalaya, nhưng cũng đủ làm tôi rùng mình cảm giác như vừa bước ra khỏi chăn sáng sớm đầu đông vậy. Những người xung quanh tôi lục rục khoác thêm áo lên người, nhưng tôi kiên quyết không mặc áo khoác. Tôi muốn để cái lạnh thấm vào từng thớ da thớ thịt, hít một hơi thật sâu để cái lạnh ngấm vào cả gan, cả phổi, để gió len lỏi vào từng chân tơ kẽ tóc, để không bao giờ có thể quên cái lạnh đầu tiên của tôi ở châu Phi này. Châu Phi ơi, còn bao nhiêu bất ngờ đang đợi ta ở phía trước nữa?
Trước khi đến châu Phi, lục địa này hoàn toàn là một điểm đen trong tâm trí tôi, cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Tôi không biết một tí tị tì ti gì về châu Phi. Khi nghe nói tôi chuẩn bị sang Ethiopia, Asher hỏi: “Bay sang Addis Ababa à?” Tôi ngớ người ra: “Addis Ababa là gì?”Anh chàng mới sạc cho tôi một trận:
- Là thủ đô của cái nước mày chuẩn bị qua đấy. Chả biết gì về châu Phi mà cũng đòi sang.
- Ơ hay, vì không biết gì về châu Phi nên mới phải sang để mà biết chứ!
Phấn lớn tên các nước của châu Phi tôi chưa nghe đến bao giờ, đừng nói đến thủ đô của chúng. Xin visa thế nào, đi lại ra sao, ăn tiêu cái gì tôi cũng chưa thể hình dung. Tất cả những gì tôi biết về châu Phi chỉ là hạn hán, nạn đói, nội chiến đọc được trên báo chí và những kinh nghiệm nửa kiểu chia sẻ, nửa kiểu răn đe của Asher. Cách đó 3 năm, trong chuyến xách ba lô lên và đi của mình, anh cũng đã làm một chuyến xuống châu Phi. Nhưng kế hoạch tươi đẹp đi dọc chiều dài châu Phi từ Ai Cập xuống Nam Phi của anh chỉ thực hiện được đến Uganda là anh phải bỏ của chạy lấy người, bay thẳng lên châu Âu trở lại với thế giới văn minh.
- Châu Phi là như thế đấy mày ạ. Tao cũng không biết phải giải thích thế nào. Người dân ở đấy nghĩ rất khác, sống rất khác, mọi chuyện cứ như xảy ra theo một quỹ đạo khác. Thái độ không phải là thù địch, nhưng rất khó chịu. Ngày ngày nó cứ găm vào tâm trí mày, ăn mòn sức chịu đựng của mày, để đến mức mày không chịu được nữa phải nổ tung ra.
Đến một đứa coi trời bằng vung, chẳng sợ gì chỉ sợ chán như Asher mà còn nói như thế thì không biết châu Phi thực sự như thế nào?
- Nhưng mày cứ đi đi. Mày đến từ Việt Nam, có khi mày lại thích nó.
Ặc.
Sau khi nghiên cứu bản đồ và thăm dò thông tin trên mạng, tôi quyết định mình sẽ đi dọc bờ phía Đông của châu Phi, cái trục mà dân đi bụi hay gọi là Cairo – Cape Town theo tên của 2 thành phố ở hai đầu Bắc Nam của châu lục này. Nhưng sau hơn một năm xách ba lô lên và đi, tôi đã thấm thía được rằng tất cả chỉ mang tính tương đối. Lịch trình có lập ra âu cũng chỉ mang tính đối chiếu. Đi rồi mới biết chẳng có gì là giống như mình lên kế hoạch cả. Tôi chỉ có thể định hình hướng đi của mình là như thế, và có một số điểm mình không muốn bỏ qua, còn lại đường đi nước bước cụ thể thế nào thì phải tuỳ cơ ứng biến.
Nước tiếp theo sau Ai Cập trong trục đấy là Sudan. Mặc dù đã nghe kể quá nhiều về cảnh đẹp như mơ và những con người quá ư thân thiện của đất nước này, tôi đành cắn răng bỏ qua vì với visa Israel trong hộ chiếu thì đừng hòng chính quyền Sudan cấp visa cho tôi. Lòng đau như cắt, nước mắt đầm đìa, tôi đành đặt vé bay thẳng từ Ai Cập xuống Ethiopia. Để lấy được visa đi Ethiopia cũng không phải chuyện đơn giản. Ban đầu, tôi xin visa từ đại sứ quán Ethiopia ở Ai Cập thì bị từ chối thẳng thừng vì họ chỉ nhận hồ sơ của những người sinh sống tại Ai Cập thôi. Tôi đưa lý do là Ethiopia không có đại sứ quán ở Việt Nam thì họ bảo tôi sang nước lân cận như Thái Lan hay Trung Quốc để xin. Tôi nhờ đại sứ quán Việt Nam ở Ai Cập tác động cũng không được. Nghĩ họ cố tình làm khó mình, tôi đã cáu đến mức thề sống thề chết sẽ không thèm sang Ethiopia nữa. Nhưng khi sang đến Israel, tình cờ đi qua đại sứ quán Ethiopia, tôi quên hết ân oán giang hồ vào xin tiếp. Ai ngờ bác phụ trách visa chỉ hỏi tôi mấy câu rồi gật đầu cái rụp. 15 phút, 25 đô là tôi đã có visa sang Ethiopia 3 tháng.
Những tưởng có visa, có vé máy bay là có thể ung dung cất cánh, nhưng rồi tôi vẫn bị một phen đau tim ở Cairo. Số là tôi không có visa vào hẳn trong Ai Cập, mà chỉ được phép vào khu vực Sinai. Sinai cũng thuộc Ai Cập, nhưng bán đảo này có chính sách visa riêng. Họ miễn visa cho bất kỳ ai muốn đi du lịch ở bán đảo này. Để tiết kiệm tiền, chuyến bay Sinai – Ethiopia của tôi có quá cảnh ở Cairo, Ai Cập. Khi xuống đến Cairo, tôi phát hiện ra mình hạ cánh ở sân bay nội địa của Cairo, tức là có thể thoải mái ra ngoài mà không phải đi qua hải quan. Thế là tôi tranh thủ đến thăm gia đình Amr và những bạn bè tôi quen ở đây, không quên cầm theo số của đại sứ quán Việt Nam ở Ai Cập để chẳng may có bị kết tội nhập cư bất hợp pháp hay gì gì đó. Nhưng thật may, ngoại trừ nửa tiếng bị giữ lại ở sân bay để kiểm tra thì không có chuyện gì xảy ra.
Chuyến bay của tôi khởi hành lúc 2h50 sáng. Cảm nhận đầu tiên trên chuyến bay đầu tiên ở châu Phi của tôi là nó hơi ... hôi hôi, mà lúc đó tôi đã thầm nghĩ: “Đúng là châu Phi.” Do không biết gì về Ethiopia, tôi đã hy vọng lên máy bay có thể hỏi chuyện người ngồi cạnh, nhưng bác ngồi cạnh tôi vừa đặt mông xuống là ngủ như chết.
Lạnh!
Châu Phi mà lại lạnh, làm tôi cứ nghĩ mình vẫn còn mơ ngủ mà bước nhầm xuống trời cuối thu Hà Nội chứ! Cái lạnh Ethiopia không gay gắt như cái lạnh trên dãy Himalaya, nhưng cũng đủ làm tôi rùng mình cảm giác như vừa bước ra khỏi chăn sáng sớm đầu đông vậy. Những người xung quanh tôi lục rục khoác thêm áo lên người, nhưng tôi kiên quyết không mặc áo khoác. Tôi muốn để cái lạnh thấm vào từng thớ da thớ thịt, hít một hơi thật sâu để cái lạnh ngấm vào cả gan, cả phổi, để gió len lỏi vào từng chân tơ kẽ tóc, để không bao giờ có thể quên cái lạnh đầu tiên của tôi ở châu Phi này. Châu Phi ơi, còn bao nhiêu bất ngờ đang đợi ta ở phía trước nữa?
2. Chip béo ở xứ sở thần tiên
Tôi đổi toàn bộ số tiền tôi đang có sang đồng Birr của Ethiopia, được khoảng 400 Birr (đọc là bơ với âm r ở cuối). Điện thoại hết pin, tôi phải dùng đủ loại ngôn ngữ cử chỉ để mượn điện thoại của một bác lái taxi gọi cho Elena. Elena là chủ tịch AIESEC, một tổ chức sinh viên quốc tế chuyên gửi sinh viên đi thực tập ở nước ngoài, ở Ethiopia. Trước khi sang đây, tôi đã viết thư xin gia nhập tổ chức để biết đâu có thể đi thực tập ở Ethiopia hay nước nào đó ở châu Phi. Elena viết thư trả lời lại rằng bạn rất ấn tượng với blog và hồ sơ của tôi, nên cũng rất mong có thể gặp tôi trực tiếp để xem tôi có đủ tiêu chuẩn không. Chị cũng bảo sẽ sắp xếp người ra đón tôi ở sân bay. Nhưng khi gọi cho chị rồi chị lại bảo là chị không đến đón được và cho tôi địa chỉ để tôi đến. Do không hiểu địa chỉ đấy là cái gì, tôi đưa điện thoại cho bác lái taxi để hai người nói chuyện với nhau bằng tiếng Amheric, quốc ngữ của Ethiopia. Chẳng hiểu hai người nói chuyện rồi cãi nhau cái gì mà Elena cụp máy cái rụp, để lại tôi ngơ ngác không hiểu chuyện gì diễn ra. Tôi muốn gọi cho Mika, người đã đồng ý host tôi trên CouchSurfing nhưng ngại không muốn mượn điện thoại của ai nữa. Không biết đi đâu về đâu, phản ứng tự nhiên của tôi là đi về trung tâm thành phố. Nhưng vấn đề là tôi cũng chẳng biết trung tâm thành phố là ở đâu. Các bác lái xe nhao nhao giải thích và đưa ra giá trên trời.
- Cháu có biết trung tâm nó ở đâu không? Xa lắm. Giá thế này là còn rẻ đấy.
- Cháu không biết nó ở đâu, nhưng cháu đã hỏi chuyện người trên máy bay và họ nói giá chỉ bằng nửa giá của bác.
Họ chẳng thèm nghe tôi nói mà cứ ra sức kéo ba lô lôi tôi lên xe. Bực mình, tôi quyết định sẽ đi bộ, tìm mua SIM điện thoại ở đâu đó rồi gọi cho Mika. Ở cổng sân bay, bất chợt một loạt xe van sơn xanh trắng chạy qua. Phụ xe mở cửa hét toáng lên về phía tôi, thế là tôi nhảy lên.
- Giá vé là bao nhiêu ạ?
- 25 birr.
Chẳng biết giá này là giá chuẩn hay không nữa, tôi cứ giả vờ là mình biết và hỏi lại:
- Bao nhiêu cơ?
- 20 birr.
Rồi tự nhiên tôi thấy một người trả 2 birr.
- 2 birr thôi chứ?
- Không, đấy là tuỳ thuộc vào em đi đâu.
Tôi quay ra hỏi mấy người xung quanh, nhưng ai cũng lấm lét nhìn người lái xe rồi trả lời là không biết. Bực nhỉ, cả xe mà chả có ai là đồng minh với mình à?
- Em sẽ KHÔNG trả cao hơn giá địa phương đâu.
- Ghê gớm nhỉ. Được rồi, 5 birr.
Nghe cũng không đến nỗi nào. Tôi đưa cho anh đồng 100 birr, anh trả lại tôi 85 birr.
- Anh này, đây là 85 birr mà.
- Ơ chưa đủ à? Thêm 1 birr nữa nhé.
Cái quái quỷ gì thế này? Tôi biết không ít người sẽ bỏ cuộc vì họ thấy không đáng để tranh cãi chỉ vì nửa đô. Tiền không phải là toàn bộ vấn đề, mà cảm giác bị lừa khiến tôi bực mình hết sức.
- TRẢ LẠI EM 10 BIRR. – Tôi hét lên.
- Đây, 10 birr của em đây.
Lát sau, tôi hỏi được giá xe buýt từ những người trên phố: 1.25 birr cho quãng đường ngắn, 2 cho quãng trung bình và 3.60 cho quãng đường dài. Đi vài ngày là tôi đã khá quen với cách tính ngắn dài ở đây. Tôi phát hiện ra rằng ở Ethiopia, xe buýt thường xuyên tảng lờ không trả tiền thừa cho khách nước ngoài, và ngay khi họ trả thì cũng thường xuyên trả không đúng. Trong khi với khách địa phương thì họ luôn trả đủ. Cái sự phân biệt đối xử này không chỉ dừng lại ở xe buýt, mà còn với tất cả mọi thứ khác ở Ethiopia. Nhiều lúc tôi cáu phát điên lên mới thấy đồng cảm ghê gớm với khách nước ngoài đến Việt Nam mà bị chặt chém.
Tôi dừng lại ở Abyssinia, nơi mà mọi người nói với tôi là trung tâm thành phố. Hai anh chàng địa phương tiếp cận tôi đề nghị giúp đỡ. Họ nói họ là nhạc sĩ, thấy tôi có vẻ mất phương hướng nên đề nghị giúp đỡ. Họ nói tiếng Anh tốt, tóc rasta giống Bob Marley nên tự nhiên tôi có cảm tình. Tôi bảo với họ rằng tôi cần tìm mua SIM điện thoại.
- SIM dùng cho Addis là 300 birr, dùng cho cả Ethiopia là 400.
Như thế có nghĩa là còn đắt hơn cả Israel, trong khi Ethiopia nghèo hơn bao nhiêu. Không ổn tí nào cả. Họ dẫn tôi đến một quán bán SIM để kiểm tra, nhưng họ nói chuyện với nhau bằng tiếng Amheric thì làm quái sao tôi hiểu được.
- 300 là chuẩn rồi đấy. Em không có tiền à? Anh có 2 SIM, anh để lại cho em 1 SIM giá 250, rồi anh mua SIM khác cũng được.
- Vẫn đắt quá.
- 200 birr vậy.
Tôi mới giật mình nhận ra rằng hoá ra họ tiếp cận tôi chẳng vì bạn bè gì mà chỉ là đang muốn kiếm tiền từ tôi thôi. Vậy mà tôi đã tin tưởng rồi lại còn có cảm tình với họ nữa chứ. Tự nhiên tôi thấy mình dại, mình ngu, rồi tự nhiên thấy mình thương mình ghê gớm. Bay cả đêm mới tới đây, bụng đói meo, lưng đeo cái ba lô 15 cân nặng trình trịch, thế mà sao ai cũng muốn lừa tôi thế này? Tôi quay lưng bỏ đi. Một đám đàn ông, phụ nữ, trẻ em chạy theo, kéo áo, kéo tóc, kéo ba lô tôi í éo: “Monee, monee, give me monee”. Tôi vừa đẩy họ ra, vừa cố gắng để không bật khóc. Bất chợt, một bác thợ may vẫy tay về phía tôi:
- Vào đây ngồi nghỉ đã cháu.
Bác có một khuôn mặt hết sức nhân hậu. Đến lúc đấy, tôi đã mất hoàn toàn niềm tin vào con người rồi, nhưng tôi đã quá mệt để có thể đi tiếp. Cửa hàng bác nhỏ xíu, chỉ đặt vừa một cái máy khâu và một cái ghế.
- Người dân ở đây là thế, cứ thấy người nước ngoài là họ nghĩ đến tiền.
Bác chỉ cho tôi đi sang quán bên cạnh để mua SIM. Hoá ra, một cái SIM ở đây có giá chỉ 60 Birr, nhưng tôi không thể mua được vì tôi không phải người Ethiopia. Tôi nhờ bác gọi cho Mika để lấy địa chỉ. Bác bảo Mika hẹn gặp tôi lúc 9h.
- Bây giờ là mấy giờ ạ?
- 5h.
- Không thể nào. Cháu vừa đến đây lúc 8h sáng.Chẳng lẽ cháu ngất xỉu ở đâu mà không để ý thời gian à?
- Không, giờ là 5h. Cháu nhìn đồng hồ này. Đợi 4 tiếng nữa cháu sẽ gặp bạn cháu.
Hoang mang, tôi chạy ra phố hỏi giờ mọi người. Người thì nói là 5h, người thì nói là 11h. Chuyện gì đang diễn ra thế này? Tôi đi lạc vào thế giới nào chăng? Tôi định chạy đến hỏi chuyện một cô bạn tầm tuổi tôi thì bác thợ may thì thầm:
- Gái bán hoa đấy.
Thì ra đây là khu vực nhạy cảm của thành phố.
Một cô gái khác bước vào với quần bó, áo hai dây và trang điểm cực đậm. Suy nghĩ tự nhiên của tôi là cô cũng làm cùng nghề. Nhưng cô bạn nói tiếng Anh rất tốt. Cô phá lên cười khi tôi hỏi về giờ. Ở Ethiopia, ngày không bắt đầu lúc nửa đêm mà được tính từ lúc mặt trời lên.7h sáng giờ quốc tế là 1h sáng giờ Ethiopia. Bây giờ đang là mùa hè ở Ethiopia, nhưng không như mọi người nghĩ, mùa hè mới là thời gian lạnh, còn mùa đông thì lại nóng. Mika hẹn tôi lúc 9h Ethiopia, tức là 3h chiều giờ châu Âu như mọi người ở đây gọi.
- Ấy định làm gì từ đây đến lúc đấy?
- Tớ cũng chưa biết nữa.
- Sao ấy không đến nhà tớ chơi?
Đến thời điểm đấy thì tôi chẳng còn quan tâm đến việc cô làm nghề gì nữa. Tôi nhìn bác thợ may, bác gật đầu. Tôi đi theo cô vào một ngõ nhỏ đầy rác và ngập ngụa nước thải. Ở giữa khu ổ chuột là một ngôi nhà cấp 4 xinh xắn. Một người đàn ông to cao, bặm trợn ra mở cửa. Ông nhìn không khác gì ông trùm mafia trong phimHollywood vậy. Trong nhà nghi ngút khói. Tôi hơi chùn chân.
- Đây là chú của tớ.
Mình thật là có trí tưởng tượng phong phú quá đây mà. Cô bạn này hoá ra là sinh viên ngành y. Cô bạn rất thích nghịch tóc mình.
- Tóc ấy mềm thích nhỉ.
Tôi cũng chạm vào tóc cô ấy. Tóc cô xoăn và cứng, cảm giác cứ dài ra là xoăn tít vào da dầu. Tôi tỏ vẻ thông cảm:
- Hay ấy thử đổi dầu gội xem sao.
Cô bạn phá lên cười.
- Ai mà tạo ra được loại dầu gội có thể làm cho tóc người châu Phi thẳng và mềm ra được chắc chắn sẽ thành tỉ phú.
Người Ethiopia có tóc của người châu Phi, nhưng da lại không quá đen mà là màu nâu đậm rất đẹp. Mới ngày đầu tiên sang đây mà tôi đã phát hiện ra quá trời cái mình hiểu sai về châu Phi. Ngày xưa tôi còn cứ tưởng người châu Phi da đen là vì cháy nắng nữa chứ.
- Ấy muốn ăn trưa món gì?
Ôi thích thế, lại còn được mời ăn trưa nữa.
- Đồ ăn Ethiopia ấy ạ.
Chị giúp việc trong nhà mang ra cho tôi injera, loại bánh mì mỏng nhưng xốp và rất chua mà người Ethiopia ăn hàng ngày.Tôi cắn thử một miếng rồi nhăn mặt vì chua quá. Cả nhà phá lên cười.
- Từ từ, ấy phải ăn với “wat”.
Wat nghĩa là nước chấm. Hôm đấy là ngày ăn chay nên họ chỉ có wat từ đậu lăng. Thương tôi đói, mọi người làm thêm trứng cho tôi.
- Gọi cho tớ nếu ấy cần giúp đỡ gì. Nếu ở chỗ bạn ấy không thoải mái, ấy có thể đến ở nhà tớ. Nhân tiện, tên tớ là Sawrawit, nhưng mọi người gọi tớ là Berry.
Thật lạ, đôi khi chúng ta có thể nói chuyện với nhau như thân quen lắm rồi mà chẳng hề biết đến tên của nhau. Tôi cảm ơn rối rít rồi lại mày mò xe buýt đi đến nhà Mika. Chuyến phiêu lưu của tôi ở Ethiopia mới chỉ bắt đầu.
Tôi đổi toàn bộ số tiền tôi đang có sang đồng Birr của Ethiopia, được khoảng 400 Birr (đọc là bơ với âm r ở cuối). Điện thoại hết pin, tôi phải dùng đủ loại ngôn ngữ cử chỉ để mượn điện thoại của một bác lái taxi gọi cho Elena. Elena là chủ tịch AIESEC, một tổ chức sinh viên quốc tế chuyên gửi sinh viên đi thực tập ở nước ngoài, ở Ethiopia. Trước khi sang đây, tôi đã viết thư xin gia nhập tổ chức để biết đâu có thể đi thực tập ở Ethiopia hay nước nào đó ở châu Phi. Elena viết thư trả lời lại rằng bạn rất ấn tượng với blog và hồ sơ của tôi, nên cũng rất mong có thể gặp tôi trực tiếp để xem tôi có đủ tiêu chuẩn không. Chị cũng bảo sẽ sắp xếp người ra đón tôi ở sân bay. Nhưng khi gọi cho chị rồi chị lại bảo là chị không đến đón được và cho tôi địa chỉ để tôi đến. Do không hiểu địa chỉ đấy là cái gì, tôi đưa điện thoại cho bác lái taxi để hai người nói chuyện với nhau bằng tiếng Amheric, quốc ngữ của Ethiopia. Chẳng hiểu hai người nói chuyện rồi cãi nhau cái gì mà Elena cụp máy cái rụp, để lại tôi ngơ ngác không hiểu chuyện gì diễn ra. Tôi muốn gọi cho Mika, người đã đồng ý host tôi trên CouchSurfing nhưng ngại không muốn mượn điện thoại của ai nữa. Không biết đi đâu về đâu, phản ứng tự nhiên của tôi là đi về trung tâm thành phố. Nhưng vấn đề là tôi cũng chẳng biết trung tâm thành phố là ở đâu. Các bác lái xe nhao nhao giải thích và đưa ra giá trên trời.
- Cháu có biết trung tâm nó ở đâu không? Xa lắm. Giá thế này là còn rẻ đấy.
- Cháu không biết nó ở đâu, nhưng cháu đã hỏi chuyện người trên máy bay và họ nói giá chỉ bằng nửa giá của bác.
Họ chẳng thèm nghe tôi nói mà cứ ra sức kéo ba lô lôi tôi lên xe. Bực mình, tôi quyết định sẽ đi bộ, tìm mua SIM điện thoại ở đâu đó rồi gọi cho Mika. Ở cổng sân bay, bất chợt một loạt xe van sơn xanh trắng chạy qua. Phụ xe mở cửa hét toáng lên về phía tôi, thế là tôi nhảy lên.
- Giá vé là bao nhiêu ạ?
- 25 birr.
Chẳng biết giá này là giá chuẩn hay không nữa, tôi cứ giả vờ là mình biết và hỏi lại:
- Bao nhiêu cơ?
- 20 birr.
Rồi tự nhiên tôi thấy một người trả 2 birr.
- 2 birr thôi chứ?
- Không, đấy là tuỳ thuộc vào em đi đâu.
Tôi quay ra hỏi mấy người xung quanh, nhưng ai cũng lấm lét nhìn người lái xe rồi trả lời là không biết. Bực nhỉ, cả xe mà chả có ai là đồng minh với mình à?
- Em sẽ KHÔNG trả cao hơn giá địa phương đâu.
- Ghê gớm nhỉ. Được rồi, 5 birr.
Nghe cũng không đến nỗi nào. Tôi đưa cho anh đồng 100 birr, anh trả lại tôi 85 birr.
- Anh này, đây là 85 birr mà.
- Ơ chưa đủ à? Thêm 1 birr nữa nhé.
Cái quái quỷ gì thế này? Tôi biết không ít người sẽ bỏ cuộc vì họ thấy không đáng để tranh cãi chỉ vì nửa đô. Tiền không phải là toàn bộ vấn đề, mà cảm giác bị lừa khiến tôi bực mình hết sức.
- TRẢ LẠI EM 10 BIRR. – Tôi hét lên.
- Đây, 10 birr của em đây.
Lát sau, tôi hỏi được giá xe buýt từ những người trên phố: 1.25 birr cho quãng đường ngắn, 2 cho quãng trung bình và 3.60 cho quãng đường dài. Đi vài ngày là tôi đã khá quen với cách tính ngắn dài ở đây. Tôi phát hiện ra rằng ở Ethiopia, xe buýt thường xuyên tảng lờ không trả tiền thừa cho khách nước ngoài, và ngay khi họ trả thì cũng thường xuyên trả không đúng. Trong khi với khách địa phương thì họ luôn trả đủ. Cái sự phân biệt đối xử này không chỉ dừng lại ở xe buýt, mà còn với tất cả mọi thứ khác ở Ethiopia. Nhiều lúc tôi cáu phát điên lên mới thấy đồng cảm ghê gớm với khách nước ngoài đến Việt Nam mà bị chặt chém.
Tôi dừng lại ở Abyssinia, nơi mà mọi người nói với tôi là trung tâm thành phố. Hai anh chàng địa phương tiếp cận tôi đề nghị giúp đỡ. Họ nói họ là nhạc sĩ, thấy tôi có vẻ mất phương hướng nên đề nghị giúp đỡ. Họ nói tiếng Anh tốt, tóc rasta giống Bob Marley nên tự nhiên tôi có cảm tình. Tôi bảo với họ rằng tôi cần tìm mua SIM điện thoại.
- SIM dùng cho Addis là 300 birr, dùng cho cả Ethiopia là 400.
Như thế có nghĩa là còn đắt hơn cả Israel, trong khi Ethiopia nghèo hơn bao nhiêu. Không ổn tí nào cả. Họ dẫn tôi đến một quán bán SIM để kiểm tra, nhưng họ nói chuyện với nhau bằng tiếng Amheric thì làm quái sao tôi hiểu được.
- 300 là chuẩn rồi đấy. Em không có tiền à? Anh có 2 SIM, anh để lại cho em 1 SIM giá 250, rồi anh mua SIM khác cũng được.
- Vẫn đắt quá.
- 200 birr vậy.
Tôi mới giật mình nhận ra rằng hoá ra họ tiếp cận tôi chẳng vì bạn bè gì mà chỉ là đang muốn kiếm tiền từ tôi thôi. Vậy mà tôi đã tin tưởng rồi lại còn có cảm tình với họ nữa chứ. Tự nhiên tôi thấy mình dại, mình ngu, rồi tự nhiên thấy mình thương mình ghê gớm. Bay cả đêm mới tới đây, bụng đói meo, lưng đeo cái ba lô 15 cân nặng trình trịch, thế mà sao ai cũng muốn lừa tôi thế này? Tôi quay lưng bỏ đi. Một đám đàn ông, phụ nữ, trẻ em chạy theo, kéo áo, kéo tóc, kéo ba lô tôi í éo: “Monee, monee, give me monee”. Tôi vừa đẩy họ ra, vừa cố gắng để không bật khóc. Bất chợt, một bác thợ may vẫy tay về phía tôi:
- Vào đây ngồi nghỉ đã cháu.
Bác có một khuôn mặt hết sức nhân hậu. Đến lúc đấy, tôi đã mất hoàn toàn niềm tin vào con người rồi, nhưng tôi đã quá mệt để có thể đi tiếp. Cửa hàng bác nhỏ xíu, chỉ đặt vừa một cái máy khâu và một cái ghế.
- Người dân ở đây là thế, cứ thấy người nước ngoài là họ nghĩ đến tiền.
Bác chỉ cho tôi đi sang quán bên cạnh để mua SIM. Hoá ra, một cái SIM ở đây có giá chỉ 60 Birr, nhưng tôi không thể mua được vì tôi không phải người Ethiopia. Tôi nhờ bác gọi cho Mika để lấy địa chỉ. Bác bảo Mika hẹn gặp tôi lúc 9h.
- Bây giờ là mấy giờ ạ?
- 5h.
- Không thể nào. Cháu vừa đến đây lúc 8h sáng.Chẳng lẽ cháu ngất xỉu ở đâu mà không để ý thời gian à?
- Không, giờ là 5h. Cháu nhìn đồng hồ này. Đợi 4 tiếng nữa cháu sẽ gặp bạn cháu.
Hoang mang, tôi chạy ra phố hỏi giờ mọi người. Người thì nói là 5h, người thì nói là 11h. Chuyện gì đang diễn ra thế này? Tôi đi lạc vào thế giới nào chăng? Tôi định chạy đến hỏi chuyện một cô bạn tầm tuổi tôi thì bác thợ may thì thầm:
- Gái bán hoa đấy.
Thì ra đây là khu vực nhạy cảm của thành phố.
Một cô gái khác bước vào với quần bó, áo hai dây và trang điểm cực đậm. Suy nghĩ tự nhiên của tôi là cô cũng làm cùng nghề. Nhưng cô bạn nói tiếng Anh rất tốt. Cô phá lên cười khi tôi hỏi về giờ. Ở Ethiopia, ngày không bắt đầu lúc nửa đêm mà được tính từ lúc mặt trời lên.7h sáng giờ quốc tế là 1h sáng giờ Ethiopia. Bây giờ đang là mùa hè ở Ethiopia, nhưng không như mọi người nghĩ, mùa hè mới là thời gian lạnh, còn mùa đông thì lại nóng. Mika hẹn tôi lúc 9h Ethiopia, tức là 3h chiều giờ châu Âu như mọi người ở đây gọi.
- Ấy định làm gì từ đây đến lúc đấy?
- Tớ cũng chưa biết nữa.
- Sao ấy không đến nhà tớ chơi?
Đến thời điểm đấy thì tôi chẳng còn quan tâm đến việc cô làm nghề gì nữa. Tôi nhìn bác thợ may, bác gật đầu. Tôi đi theo cô vào một ngõ nhỏ đầy rác và ngập ngụa nước thải. Ở giữa khu ổ chuột là một ngôi nhà cấp 4 xinh xắn. Một người đàn ông to cao, bặm trợn ra mở cửa. Ông nhìn không khác gì ông trùm mafia trong phimHollywood vậy. Trong nhà nghi ngút khói. Tôi hơi chùn chân.
- Đây là chú của tớ.
Mình thật là có trí tưởng tượng phong phú quá đây mà. Cô bạn này hoá ra là sinh viên ngành y. Cô bạn rất thích nghịch tóc mình.
- Tóc ấy mềm thích nhỉ.
Tôi cũng chạm vào tóc cô ấy. Tóc cô xoăn và cứng, cảm giác cứ dài ra là xoăn tít vào da dầu. Tôi tỏ vẻ thông cảm:
- Hay ấy thử đổi dầu gội xem sao.
Cô bạn phá lên cười.
- Ai mà tạo ra được loại dầu gội có thể làm cho tóc người châu Phi thẳng và mềm ra được chắc chắn sẽ thành tỉ phú.
Người Ethiopia có tóc của người châu Phi, nhưng da lại không quá đen mà là màu nâu đậm rất đẹp. Mới ngày đầu tiên sang đây mà tôi đã phát hiện ra quá trời cái mình hiểu sai về châu Phi. Ngày xưa tôi còn cứ tưởng người châu Phi da đen là vì cháy nắng nữa chứ.
- Ấy muốn ăn trưa món gì?
Ôi thích thế, lại còn được mời ăn trưa nữa.
- Đồ ăn Ethiopia ấy ạ.
Chị giúp việc trong nhà mang ra cho tôi injera, loại bánh mì mỏng nhưng xốp và rất chua mà người Ethiopia ăn hàng ngày.Tôi cắn thử một miếng rồi nhăn mặt vì chua quá. Cả nhà phá lên cười.
- Từ từ, ấy phải ăn với “wat”.
Wat nghĩa là nước chấm. Hôm đấy là ngày ăn chay nên họ chỉ có wat từ đậu lăng. Thương tôi đói, mọi người làm thêm trứng cho tôi.
- Gọi cho tớ nếu ấy cần giúp đỡ gì. Nếu ở chỗ bạn ấy không thoải mái, ấy có thể đến ở nhà tớ. Nhân tiện, tên tớ là Sawrawit, nhưng mọi người gọi tớ là Berry.
Thật lạ, đôi khi chúng ta có thể nói chuyện với nhau như thân quen lắm rồi mà chẳng hề biết đến tên của nhau. Tôi cảm ơn rối rít rồi lại mày mò xe buýt đi đến nhà Mika. Chuyến phiêu lưu của tôi ở Ethiopia mới chỉ bắt đầu.
Hôm đấy em về đã rút ra mấy bài học sau:
1. Luôn luôn tìm hiểu trước khoảng cách từ sân bay về thành phố, cũng như giá cả đi lại. Một trang mà tôi hay dùng là http://wikitravel.org Nếu không tìm được thông tin trên mạng thì hỏi người đi cùng máy bay, xe buýt.
2. Nếu không có bảng giá thì hãy trả cuối cùng sau khi đã xem tất cả mọi người trả như thế nào.
3. Luôn đếm tiền thừa.
4. Ở đâu cũng có người tốt và người xấu. Ta phải chịu khó tìm người tốt và kết thân với họ.
1. Luôn luôn tìm hiểu trước khoảng cách từ sân bay về thành phố, cũng như giá cả đi lại. Một trang mà tôi hay dùng là http://wikitravel.org Nếu không tìm được thông tin trên mạng thì hỏi người đi cùng máy bay, xe buýt.
2. Nếu không có bảng giá thì hãy trả cuối cùng sau khi đã xem tất cả mọi người trả như thế nào.
3. Luôn đếm tiền thừa.
4. Ở đâu cũng có người tốt và người xấu. Ta phải chịu khó tìm người tốt và kết thân với họ.
3. Tìm việc ở Addis Ababa
Mika có lẽ là người đầu tiên tôi gặp để râu quai nón mà nhìn vẫn hiền như cục đất. Tóc anh không xoăn dính sát đầu mà lại xù lên như đống rơm nên cứ rảnh là anh phải đi tết tóc. Anh sống cùng bạn gái, Corine, trong một căn hộ chung cư nằm ngay trên đường Boleh, con đường chính của thành phố nơi tập trung các đại sứ quán. Đôi này có lắm cái buồn cười. Mika là có vóc dáng điển hình của con trai Ethiopia: gầy và nhỏ. Trong khi đó, Corine lại có vóc dáng điển hình của con gái Bỉ: to và cao. Thế là khi xem phim, Mika không bế bạn gái mà ngồi vào lòng bạn gái. Mika lâu lâu thì thèm thuốc, trong khi bạn gái anh thì rất ghét mùi thuốc. Thế là thỉnh thoảng, anh giả vờ lẩn ra ban công hóng gió. Corine từ trong phòng gọi ra:
- Anh yêu ơi, anh làm gì lâu vậy? Anh lại hút thuốc à?
- Anh đứng đây cho mát thôi, đâu có hút thuốc đâu.
- Lát nữa anh vào là phải hôn em ngay mà không được đánh răng đâu đấy. Anh biết là em rất tinh, ngửi là biết có hút thuốc hay không.
- Em ơi, cả tuần nay anh mới hút điếu này là điếu đầu tiên. – Mika đổi giọng ngay. - Anh đã cố lắm rồi đấy nhưng lực bất tòng tâm, vứt bao thuốc xuống rồi lại phải nhặt nó lên. Anh chỉ hút một điếu thôi mà, anh năn nỉ đấy.
Tôi ngồi nghe cứ gọi là đau hết cả ruột.
Vì Corine bận làm luận án thạc sĩ, tôi nói chuyện với Mika nhiều hơn.Anh hiền khô và tốt bụng kinh khủng. Biết người nước ngoài không mua được SIM ở Ethiopia, anh mua một SIM để ai đến ở nhờ nhà anh thì anh cho mượn. Biết tôi hết tiền, anh chỉ cho tôi cách kiếm tiền.
- Em viết tốt thế lên oDesk nhận việc về mà làm. Đầy công việc viết lách.
- oDesk là gì anh?
- Trời, trang web lớn như thế mà em không biết à?
Trời, tôi mang tiếng là làm trong ngành Internet bao nhiêu năm mà lại phải để một bạn người châu Phi dạy về cái này à? oDesklà trang về việc làm freelance lớn nhất thế giới. Các công việc trên này chủ yếu là các công việc lập trình, thiết kế, viết lách. Tôi tạo cho mình hồ sơ trên đó, giới thiệu về kỹ năng của mình rồi apply cho một số công việc, nhưng chẳng có ai nhận mình. Mika bảo rằng tôi phải kiên trì. Những người mới thường khó tìm việc hơn vì hồ sơ họ chưa có gì để làm chứng. Hơn nữa công việc ở đấy tuyển rất nhanh. Mình hầu như lúc nào cũng phải online trong khi ở đó tôi không có Internet thường xuyên. Internet ở Ethiopia vẫn là nhà nước độc quyền nên rất đắt đỏ. Nhà Mika chỉ có một cục 3G, khi nào anh không dùng thì tôi mới mượn được. Tôi quyết định vẫn nộp đơn trên oDesk, nhưng vẫn ra ngoài tìm thêm việc. Yêu cầu của tôi rất đơn giản: chỉ cần đủ tiền ăn và tiết kiệm được một chút là được. Mika bảo có thể cho tôi ở nhà miễn phí đến khi nào tôi có đủ tiền đi tiếp.
Chiến lược tìm việc của tôi cũng rất đơn giản: ra đường thấy đâu có thể có việc thì xin. Những chỗ có thể có việc với tôi là các nhà hàng, quán café, khách sạn. Lý do đầu tiên là những công việc này thường không có đòi hỏi quá cao, có thể làm thời gian ngắn mà không cần work permit (giấy phép làm việc). Lý do khác là tôi thích những công việc dịch vụ thế này: nhẹ nhàng, không phải nghĩ nhiều mà lại cho tôi cơ hội quan sát người dân nơi đây. Đến đâu xin việc người ta cũng tưởng tôi nói đùa.
- Em là faranji mà lại phải xin việc ở Ethiopia à?
- Faranji hết tiền thì cũng phải làm việc chứ.
- Faranji mà lại hết tiền à?
Người ta phá lên cười khúc khích.“Faranji”trong tiếng Amheric của Ethiopia có nghĩa giống “Tây” trong tiếng Việt mình vậy. Giống như Việt Nam mình mặc định Tây là giàu, người bên đấy mặc định cứ “faranji” là có tiền. Nghĩ ra cũng có lý. Cứ ai có tiền đến được nước họ là giàu hơn họ rồi. Tôi bị từ chối không phải vì tôi không làm được việc, mà vì “chỗ này xấu xấu bẩn bẩn, không xứng để cho một faranji như em làm”. Chán chẳng buồn nản, tôi uể oải bước vào một quán café ở cuối đường. Cả ngày hôm nay đi bộ chân tôi đã mỏi nhừ. Anh chủ quán sau khi nghe tôi kể lể thì rất thông cảm. Anh bảo là anh sẽ xem xét.
- Em không ngại việc chân tay đâu. Cho em làm bồi bàn cũng được.
- Không không, faranji như em sao lại đi phục vụ bàn. Em có biết về marketing không?
Marketing thì đúng nghề của nàng. Sau khi nghe xong về kinh nghiệm làm việc của tôi, anh chủ quán rất hào hứng. Anh bảo anh cần người phụ trách marketing, giúp anh tổ chức các sự kiện cho quán.
- Nếu em chịu, em có thể bắt đầu làm việc ngay với mức lương 800 birr/tháng. Ăn hai bữa quán lo. Chỗ ở anh sẽ sắp xếp cho em.
800 birr tức là khoảng 50$ lúc bấy giờ. Như vậy, nếu chỉ làm việc mà không tiêu bất cứ một thứ gì, tôi phải làm khoảng 4 tháng mới có thể tiết kiệm được 200$. Ấy là mức lương đấy đã cao hơn rất nhiều mức trung bình của công việc mà ban đầu tôi xin. Nói chuyện nhiều với những người phục vụ bàn ở đây, tôi được biết thu nhập hàng tháng của họ khoảng 300 birr. Tôi thực sự không hiểu làm thế nào mà người ta sống được chỉ với mức thu nhập đó. Nhưng rồi nghĩ lại, con người là một loài có khả năng thích ứng vô cùng mãnh liệt. Kiếm được nhiều, tiêu nhiều. Kiếm được ít, tiêu ít. Ngày trước học cấp 3 một mình ở Hà Nội, tôi nhớ mình cũng chỉ tiêu hết 300 nghìn một tháng.
Tôi cảm ơn anh chủ quán nói rằng mình sẽ suy nghĩ về lời đề nghị này rồi đi bộ về chỗ Mika.
Mika có lẽ là người đầu tiên tôi gặp để râu quai nón mà nhìn vẫn hiền như cục đất. Tóc anh không xoăn dính sát đầu mà lại xù lên như đống rơm nên cứ rảnh là anh phải đi tết tóc. Anh sống cùng bạn gái, Corine, trong một căn hộ chung cư nằm ngay trên đường Boleh, con đường chính của thành phố nơi tập trung các đại sứ quán. Đôi này có lắm cái buồn cười. Mika là có vóc dáng điển hình của con trai Ethiopia: gầy và nhỏ. Trong khi đó, Corine lại có vóc dáng điển hình của con gái Bỉ: to và cao. Thế là khi xem phim, Mika không bế bạn gái mà ngồi vào lòng bạn gái. Mika lâu lâu thì thèm thuốc, trong khi bạn gái anh thì rất ghét mùi thuốc. Thế là thỉnh thoảng, anh giả vờ lẩn ra ban công hóng gió. Corine từ trong phòng gọi ra:
- Anh yêu ơi, anh làm gì lâu vậy? Anh lại hút thuốc à?
- Anh đứng đây cho mát thôi, đâu có hút thuốc đâu.
- Lát nữa anh vào là phải hôn em ngay mà không được đánh răng đâu đấy. Anh biết là em rất tinh, ngửi là biết có hút thuốc hay không.
- Em ơi, cả tuần nay anh mới hút điếu này là điếu đầu tiên. – Mika đổi giọng ngay. - Anh đã cố lắm rồi đấy nhưng lực bất tòng tâm, vứt bao thuốc xuống rồi lại phải nhặt nó lên. Anh chỉ hút một điếu thôi mà, anh năn nỉ đấy.
Tôi ngồi nghe cứ gọi là đau hết cả ruột.
Vì Corine bận làm luận án thạc sĩ, tôi nói chuyện với Mika nhiều hơn.Anh hiền khô và tốt bụng kinh khủng. Biết người nước ngoài không mua được SIM ở Ethiopia, anh mua một SIM để ai đến ở nhờ nhà anh thì anh cho mượn. Biết tôi hết tiền, anh chỉ cho tôi cách kiếm tiền.
- Em viết tốt thế lên oDesk nhận việc về mà làm. Đầy công việc viết lách.
- oDesk là gì anh?
- Trời, trang web lớn như thế mà em không biết à?
Trời, tôi mang tiếng là làm trong ngành Internet bao nhiêu năm mà lại phải để một bạn người châu Phi dạy về cái này à? oDesklà trang về việc làm freelance lớn nhất thế giới. Các công việc trên này chủ yếu là các công việc lập trình, thiết kế, viết lách. Tôi tạo cho mình hồ sơ trên đó, giới thiệu về kỹ năng của mình rồi apply cho một số công việc, nhưng chẳng có ai nhận mình. Mika bảo rằng tôi phải kiên trì. Những người mới thường khó tìm việc hơn vì hồ sơ họ chưa có gì để làm chứng. Hơn nữa công việc ở đấy tuyển rất nhanh. Mình hầu như lúc nào cũng phải online trong khi ở đó tôi không có Internet thường xuyên. Internet ở Ethiopia vẫn là nhà nước độc quyền nên rất đắt đỏ. Nhà Mika chỉ có một cục 3G, khi nào anh không dùng thì tôi mới mượn được. Tôi quyết định vẫn nộp đơn trên oDesk, nhưng vẫn ra ngoài tìm thêm việc. Yêu cầu của tôi rất đơn giản: chỉ cần đủ tiền ăn và tiết kiệm được một chút là được. Mika bảo có thể cho tôi ở nhà miễn phí đến khi nào tôi có đủ tiền đi tiếp.
Chiến lược tìm việc của tôi cũng rất đơn giản: ra đường thấy đâu có thể có việc thì xin. Những chỗ có thể có việc với tôi là các nhà hàng, quán café, khách sạn. Lý do đầu tiên là những công việc này thường không có đòi hỏi quá cao, có thể làm thời gian ngắn mà không cần work permit (giấy phép làm việc). Lý do khác là tôi thích những công việc dịch vụ thế này: nhẹ nhàng, không phải nghĩ nhiều mà lại cho tôi cơ hội quan sát người dân nơi đây. Đến đâu xin việc người ta cũng tưởng tôi nói đùa.
- Em là faranji mà lại phải xin việc ở Ethiopia à?
- Faranji hết tiền thì cũng phải làm việc chứ.
- Faranji mà lại hết tiền à?
Người ta phá lên cười khúc khích.“Faranji”trong tiếng Amheric của Ethiopia có nghĩa giống “Tây” trong tiếng Việt mình vậy. Giống như Việt Nam mình mặc định Tây là giàu, người bên đấy mặc định cứ “faranji” là có tiền. Nghĩ ra cũng có lý. Cứ ai có tiền đến được nước họ là giàu hơn họ rồi. Tôi bị từ chối không phải vì tôi không làm được việc, mà vì “chỗ này xấu xấu bẩn bẩn, không xứng để cho một faranji như em làm”. Chán chẳng buồn nản, tôi uể oải bước vào một quán café ở cuối đường. Cả ngày hôm nay đi bộ chân tôi đã mỏi nhừ. Anh chủ quán sau khi nghe tôi kể lể thì rất thông cảm. Anh bảo là anh sẽ xem xét.
- Em không ngại việc chân tay đâu. Cho em làm bồi bàn cũng được.
- Không không, faranji như em sao lại đi phục vụ bàn. Em có biết về marketing không?
Marketing thì đúng nghề của nàng. Sau khi nghe xong về kinh nghiệm làm việc của tôi, anh chủ quán rất hào hứng. Anh bảo anh cần người phụ trách marketing, giúp anh tổ chức các sự kiện cho quán.
- Nếu em chịu, em có thể bắt đầu làm việc ngay với mức lương 800 birr/tháng. Ăn hai bữa quán lo. Chỗ ở anh sẽ sắp xếp cho em.
800 birr tức là khoảng 50$ lúc bấy giờ. Như vậy, nếu chỉ làm việc mà không tiêu bất cứ một thứ gì, tôi phải làm khoảng 4 tháng mới có thể tiết kiệm được 200$. Ấy là mức lương đấy đã cao hơn rất nhiều mức trung bình của công việc mà ban đầu tôi xin. Nói chuyện nhiều với những người phục vụ bàn ở đây, tôi được biết thu nhập hàng tháng của họ khoảng 300 birr. Tôi thực sự không hiểu làm thế nào mà người ta sống được chỉ với mức thu nhập đó. Nhưng rồi nghĩ lại, con người là một loài có khả năng thích ứng vô cùng mãnh liệt. Kiếm được nhiều, tiêu nhiều. Kiếm được ít, tiêu ít. Ngày trước học cấp 3 một mình ở Hà Nội, tôi nhớ mình cũng chỉ tiêu hết 300 nghìn một tháng.
Tôi cảm ơn anh chủ quán nói rằng mình sẽ suy nghĩ về lời đề nghị này rồi đi bộ về chỗ Mika.
4. Thịt sống mềm mềm, lành lạnh
Vì Internet ở Ethiopia quá khan hiếm, bất cứ nơi nào có wifi miễn phí đều trở thành huyền thoại. Huyền thoại gần nhà Mika nhất là khách sạn Jupiter. Đến đây, mọi người có thể gọi một ly trà khoảng 18 birr và ngồi cả ngày dùng wifi của khách sạn. Một buổi chiều buồn buồn đang ngồi viết lách linh tinh thì tôi nhận được tin nhắn trên CouchSurfing từ một anh chàng tên là Hermann. Anh bảo anh vốn sinh ra ở Addis Ababa, nhưng sau một thời gian dài lưu lạc, anh quay trở lại đây để nhận ra rằng hoặc là Addis đã thay đổi quá nhiều, hoặc là trí nhớ của anh quá kém nên anh cần phải khám phá lại thành phố này. Anh nghĩ, cách tốt nhất để khám phá là trò chuyện với những người cũng đang khám phá nó.
Ah, tôi thích cách viết của anh chàng này. Chúng tôi hẹn gặp nhau ở quảng trường Mexico. Mặc dù quảng trường rộng thênh thang và đông vui là thế, tôi vẫn có thể phát hiện ra anh từ cách đấy cả chục mét. Tôi không hay dùng từ này để miêu tả ai đó tôi gặp trên CouchSurfing, nhưng Hermann khá là lịch lãm. Anh khoác một chiếc áo măng tô thanh nhã, đi giầy da, đôi mắt sáng lấp lánh sau cặp kính cận, mái tóc xoăn đỏ nhô hẳn lên giữa quảng trường. Nhìn anh giống một nhà thiết kế thời trangtrong một góc phố nào đó ở châu Âu hơn là một tâm hồn lưu lạc trên CouchSurfing.
- Nhìn anh không giống người Ethiopia.
- Ừ. Bố đẻ anh là người Ý.
Ẹc, một câu trả lời vài chữ thôi mà bao nhiêu thông tin. Tôi muốn hỏi chuyện gì xảy ra với bố đẻ của anh, nhưng nghĩ nó hơi riêng tư cho lần gặp đầu tiên nên lại thôi. Ý – Ethiopia là một mối tương quan phức tạp mà một con bé hiểu biết lịch sử chẳng đến đâu như tôi không dám bàn luận. Ý đã mang quân sang xâm chiếm Ethiopia, nhưng thất bại sau 5 năm và người Ethiopia rất tự hào rằng họ là quốc gia duy nhất ở châu Phi chưa từng bị đô hộ. Mặc dù chỉ có mặt ở Ethiopia có 5 năm, Ý đã kịp để lại không ít ảnh hưởng của mình lên đất nước này: người Ethiopia uống cà phê macchiato hàng ngày; pizza ở Ethiopia thì cực ngon và người ta gọi trung tâm Addis Ababa là Piassa theo tiếng Ý. Một di sản quan trọng khác của người Ý nơi đây đó là những người con lai Ý – Ethiopia. Tôi muốn hỏi về dòng máu Ý của anh, về việc người Ý sống ở Ethiopia những năm chiến tranh, nhưng sợ không dám hỏi. Thấy mặt tôi cứ nghệt ra, anh như đọc được suy nghĩ của tôi, phá lên cười:
- Từ từ anh sẽ giải thích cho em. Em uống trà Ethiopia chưa? Hồi còn đi học có một quán trà anh hay ngồi, không biết giờ còn mở không.
Chúng tôi đi vào một con hẻm nhỏ, đến một cái quán nhỏ, ngồi xuống mấy cái ghế nhỏ ngoài vỉa hè nhìn ra đường. Có lẽ cả tôi và Hermann đều trông chẳng giống ai nên mọi người cứ nhìn hai đứa cười khúc khích. Trà Ethiopia rất thơm, nồng nàn vị đinh hương, bạch đấu khấu và quế. Người dân nơi đây uống trà với đường, rất nhiều đường, ngọt lịm đến mức đầu lưỡi mình cứ mềm nhũn ra. Thông thường, trà ở đây uống với bánh mỳ. Bạn bẻ bánh mỳ ra, nhúng vào trà ăn như kiểu mình chấm bánh mỳ với sữa. Chỉ vậy thôi là người Ethiopia đã có một bữa sáng ngon lành. Uống trà xong, bất chợt anh hỏi:
- Bụng của em thế nào?
- Nhiều mỡ.
- Hahaha, cái đấy thì anh biết – Anh chàng cười nhăn nhở. - Ý anh là em ăn uống có hay bị ngộ độc không?
- Không, em đến từ Việt Nam nên miễn dịch với ngộ độc thực phẩm rồi.
- Tốt. Vậy bây giờ anh sẽ dẫn em đi ăn món ăn truyền thống của Ethiopia. Đây được coi là một trong những món ăn sang trọng nhất ở Ethiopia. Hồi anh còn nhỏ, chỉ có dịp đám cưới hay lễ cưới người ta mới phục vụ món này.
Nghe đến đồ ăn là tôi sáng mắt lên, nuốt nước miếng ừng ực, chẳng cần hỏi thêm gì nữa, gật đầu cái rụp. Anh dẫn tôi đến một cửa hàng le lói ánh nến. Ở Addis Ababa, mất điện là chuyện thường ngày ở huyện. Phía ngoài treo lủng lẳng từng tảng thịt bò tươi rói với từng tràng nội tạng, cạnh đó là một người đàn ông mặc áo choàng trắng bác sĩ bê bết máu, tay mài dao lia lịa. Phía trong lác đác vài cái bàn nhựa. Người bán hàng hỏi tôi muốn ăn phần nào, tôi chỉ đại vào một miếng nào nhìn ít mỡ.
- Hai đứa ăn bao nhiêu?
- Nửa cân anh nhé.
Anh bán hàng lấy con dao to đúng nghĩa dao mổ bò, xẻo ngay lấy một miếng nửa cân bắp bò. Sau đó anh cắt ra thành từng miếng vuông vức như viên súc sắc, bỏ vào đĩa mang ra bàn với một đĩa muối ớt.
- Ủa, thế mình phải tự nấu à? - Tôi ngơ ngác.
- Hừ? Nấu làm gì? Thịt bò phải ăn sống thế này mới ngon. Ớt này cay lắm, đảm bảo giết chết hết mọi vi khuẩn.
Như để làm chứng, Hermann nhón một viên thịt đỏ hỏn, chấm vào đĩa muối ớt, cho lên miệng, nhai ngấu nghiến rồi nuốt. Anh xuýt xoa:
- Ngon thật. Lâu lắm rồi anh không được ăn thịt sống. Cả Addis Ababa này chỉ có quán này là đảm bảo nhất, thịt tươi nhất. Ăn tere sega mà ăn ở quán nào thịt ôi thì thôi xong.
Tôi bị đứng hình mất khoảng 30 giây, không biết nên nghĩ thế nào hay nên làm gì. Đây là món ăn mà anh kể với tôi sao? Món ăn sang trọng nhất của Ethiopia á?
- Em không ăn được thịt sống à?
- Đây chỉ là một câu hỏi tu từ thôi đúng không?
Hermann phá lên cười. Thực sự lúc mới gặp Hermann, có đấm vào mặt tôi cũng không thể hình dung ra một anh chàng lịch lãm như vậy lại có thể ngồi ăn thịt sống ngon lành đến thế.
- Bọn bạn anh ở châu Âu nghe anh nói đến thịt sống sợ chết khiếp. Nhưng anh thấy nó bình thường. Từ nhỏ anh đã ăn món này. Mọi người xung quanh anh đều ăn món này mà có ai bị làm sao bao giờ đâu.
Có vẻ như sau bao nhiêu năm lưu lạc ở trời Tây, anh vẫn giữ nguyên cho mình những thứ rất Ethiopia. Tự nhiên tôi có cảm tình với anh. Nói chung tôi rất ác cảm với những ai hồi nhỏ ăn mắm tôm như điên rồi đi Tây vài năm về lại giả bộ nhăn mặt khi nhắc đến nó. Nhìn xung quanh, đúng là mọi người cũng đang bốc thịt sống ăn hồn nhiên như thể đây là điều bình thường nhất trên thế giới vậy.
- Người Ethiopia ăn được thì em cũng ăn được. – Tôi bảo anh. Rồi tôi cũng nhón một miếng, chấm thật nhiều muối ớt, nhắm mắt nhắm mũi cho lên miệng. Không hẳn là dai cũng không hẳn là nát, cứ mềm mềm, lành lạnh, ươn ướt. Vị thì ngòn ngọt, tanh tanh làm tôi liên tưởng đến máu. Ờ nhỉ, ở Việt Nam mình cũng ăn tiết canh, nghĩ ra còn đáng sợ hơn ấy chứ.
Vì Internet ở Ethiopia quá khan hiếm, bất cứ nơi nào có wifi miễn phí đều trở thành huyền thoại. Huyền thoại gần nhà Mika nhất là khách sạn Jupiter. Đến đây, mọi người có thể gọi một ly trà khoảng 18 birr và ngồi cả ngày dùng wifi của khách sạn. Một buổi chiều buồn buồn đang ngồi viết lách linh tinh thì tôi nhận được tin nhắn trên CouchSurfing từ một anh chàng tên là Hermann. Anh bảo anh vốn sinh ra ở Addis Ababa, nhưng sau một thời gian dài lưu lạc, anh quay trở lại đây để nhận ra rằng hoặc là Addis đã thay đổi quá nhiều, hoặc là trí nhớ của anh quá kém nên anh cần phải khám phá lại thành phố này. Anh nghĩ, cách tốt nhất để khám phá là trò chuyện với những người cũng đang khám phá nó.
Ah, tôi thích cách viết của anh chàng này. Chúng tôi hẹn gặp nhau ở quảng trường Mexico. Mặc dù quảng trường rộng thênh thang và đông vui là thế, tôi vẫn có thể phát hiện ra anh từ cách đấy cả chục mét. Tôi không hay dùng từ này để miêu tả ai đó tôi gặp trên CouchSurfing, nhưng Hermann khá là lịch lãm. Anh khoác một chiếc áo măng tô thanh nhã, đi giầy da, đôi mắt sáng lấp lánh sau cặp kính cận, mái tóc xoăn đỏ nhô hẳn lên giữa quảng trường. Nhìn anh giống một nhà thiết kế thời trangtrong một góc phố nào đó ở châu Âu hơn là một tâm hồn lưu lạc trên CouchSurfing.
- Nhìn anh không giống người Ethiopia.
- Ừ. Bố đẻ anh là người Ý.
Ẹc, một câu trả lời vài chữ thôi mà bao nhiêu thông tin. Tôi muốn hỏi chuyện gì xảy ra với bố đẻ của anh, nhưng nghĩ nó hơi riêng tư cho lần gặp đầu tiên nên lại thôi. Ý – Ethiopia là một mối tương quan phức tạp mà một con bé hiểu biết lịch sử chẳng đến đâu như tôi không dám bàn luận. Ý đã mang quân sang xâm chiếm Ethiopia, nhưng thất bại sau 5 năm và người Ethiopia rất tự hào rằng họ là quốc gia duy nhất ở châu Phi chưa từng bị đô hộ. Mặc dù chỉ có mặt ở Ethiopia có 5 năm, Ý đã kịp để lại không ít ảnh hưởng của mình lên đất nước này: người Ethiopia uống cà phê macchiato hàng ngày; pizza ở Ethiopia thì cực ngon và người ta gọi trung tâm Addis Ababa là Piassa theo tiếng Ý. Một di sản quan trọng khác của người Ý nơi đây đó là những người con lai Ý – Ethiopia. Tôi muốn hỏi về dòng máu Ý của anh, về việc người Ý sống ở Ethiopia những năm chiến tranh, nhưng sợ không dám hỏi. Thấy mặt tôi cứ nghệt ra, anh như đọc được suy nghĩ của tôi, phá lên cười:
- Từ từ anh sẽ giải thích cho em. Em uống trà Ethiopia chưa? Hồi còn đi học có một quán trà anh hay ngồi, không biết giờ còn mở không.
Chúng tôi đi vào một con hẻm nhỏ, đến một cái quán nhỏ, ngồi xuống mấy cái ghế nhỏ ngoài vỉa hè nhìn ra đường. Có lẽ cả tôi và Hermann đều trông chẳng giống ai nên mọi người cứ nhìn hai đứa cười khúc khích. Trà Ethiopia rất thơm, nồng nàn vị đinh hương, bạch đấu khấu và quế. Người dân nơi đây uống trà với đường, rất nhiều đường, ngọt lịm đến mức đầu lưỡi mình cứ mềm nhũn ra. Thông thường, trà ở đây uống với bánh mỳ. Bạn bẻ bánh mỳ ra, nhúng vào trà ăn như kiểu mình chấm bánh mỳ với sữa. Chỉ vậy thôi là người Ethiopia đã có một bữa sáng ngon lành. Uống trà xong, bất chợt anh hỏi:
- Bụng của em thế nào?
- Nhiều mỡ.
- Hahaha, cái đấy thì anh biết – Anh chàng cười nhăn nhở. - Ý anh là em ăn uống có hay bị ngộ độc không?
- Không, em đến từ Việt Nam nên miễn dịch với ngộ độc thực phẩm rồi.
- Tốt. Vậy bây giờ anh sẽ dẫn em đi ăn món ăn truyền thống của Ethiopia. Đây được coi là một trong những món ăn sang trọng nhất ở Ethiopia. Hồi anh còn nhỏ, chỉ có dịp đám cưới hay lễ cưới người ta mới phục vụ món này.
Nghe đến đồ ăn là tôi sáng mắt lên, nuốt nước miếng ừng ực, chẳng cần hỏi thêm gì nữa, gật đầu cái rụp. Anh dẫn tôi đến một cửa hàng le lói ánh nến. Ở Addis Ababa, mất điện là chuyện thường ngày ở huyện. Phía ngoài treo lủng lẳng từng tảng thịt bò tươi rói với từng tràng nội tạng, cạnh đó là một người đàn ông mặc áo choàng trắng bác sĩ bê bết máu, tay mài dao lia lịa. Phía trong lác đác vài cái bàn nhựa. Người bán hàng hỏi tôi muốn ăn phần nào, tôi chỉ đại vào một miếng nào nhìn ít mỡ.
- Hai đứa ăn bao nhiêu?
- Nửa cân anh nhé.
Anh bán hàng lấy con dao to đúng nghĩa dao mổ bò, xẻo ngay lấy một miếng nửa cân bắp bò. Sau đó anh cắt ra thành từng miếng vuông vức như viên súc sắc, bỏ vào đĩa mang ra bàn với một đĩa muối ớt.
- Ủa, thế mình phải tự nấu à? - Tôi ngơ ngác.
- Hừ? Nấu làm gì? Thịt bò phải ăn sống thế này mới ngon. Ớt này cay lắm, đảm bảo giết chết hết mọi vi khuẩn.
Như để làm chứng, Hermann nhón một viên thịt đỏ hỏn, chấm vào đĩa muối ớt, cho lên miệng, nhai ngấu nghiến rồi nuốt. Anh xuýt xoa:
- Ngon thật. Lâu lắm rồi anh không được ăn thịt sống. Cả Addis Ababa này chỉ có quán này là đảm bảo nhất, thịt tươi nhất. Ăn tere sega mà ăn ở quán nào thịt ôi thì thôi xong.
Tôi bị đứng hình mất khoảng 30 giây, không biết nên nghĩ thế nào hay nên làm gì. Đây là món ăn mà anh kể với tôi sao? Món ăn sang trọng nhất của Ethiopia á?
- Em không ăn được thịt sống à?
- Đây chỉ là một câu hỏi tu từ thôi đúng không?
Hermann phá lên cười. Thực sự lúc mới gặp Hermann, có đấm vào mặt tôi cũng không thể hình dung ra một anh chàng lịch lãm như vậy lại có thể ngồi ăn thịt sống ngon lành đến thế.
- Bọn bạn anh ở châu Âu nghe anh nói đến thịt sống sợ chết khiếp. Nhưng anh thấy nó bình thường. Từ nhỏ anh đã ăn món này. Mọi người xung quanh anh đều ăn món này mà có ai bị làm sao bao giờ đâu.
Có vẻ như sau bao nhiêu năm lưu lạc ở trời Tây, anh vẫn giữ nguyên cho mình những thứ rất Ethiopia. Tự nhiên tôi có cảm tình với anh. Nói chung tôi rất ác cảm với những ai hồi nhỏ ăn mắm tôm như điên rồi đi Tây vài năm về lại giả bộ nhăn mặt khi nhắc đến nó. Nhìn xung quanh, đúng là mọi người cũng đang bốc thịt sống ăn hồn nhiên như thể đây là điều bình thường nhất trên thế giới vậy.
- Người Ethiopia ăn được thì em cũng ăn được. – Tôi bảo anh. Rồi tôi cũng nhón một miếng, chấm thật nhiều muối ớt, nhắm mắt nhắm mũi cho lên miệng. Không hẳn là dai cũng không hẳn là nát, cứ mềm mềm, lành lạnh, ươn ướt. Vị thì ngòn ngọt, tanh tanh làm tôi liên tưởng đến máu. Ờ nhỉ, ở Việt Nam mình cũng ăn tiết canh, nghĩ ra còn đáng sợ hơn ấy chứ.
biendaikho
Chớ có dây vào
Bản thân chuyện đi và viết đã là hai chuyện hay. Và viết về những chuyến đi của mình thì càng hay hơn nữa. Cuộc sống này có quá nhiều việc phải lo. Có thể hôm nay bạn chưa thể lên đường, nhưng biết đâu được, ngày mai, bạn sẽ xách ba lô lên và đi!
Hay quá
