Sách Gia Định Thành Thông Chí của Trịnh Hoài Đức có chép chuyện về “Núi Nữ Tăng”, như sau:
“Tục danh núi Bà Vải, ở địa phận huyện Long Thành.Xưa có người con gái họ Lê,gia tư giàu có,nhưng bị lỡ thời,sau khi cha mẹ mất rồi mới có chồng.Nhưng không bao lâu chồng lại chết,bà thề không tái giá.Kẻ cường hào có thế lực cậy mai mối thường đến quấy nhiễu bà.Bà bèn cạo đầu,lập một cái am ở đỉnh núi tự làm thầy cả,cùng bọn đồng bộc giữ lòng tu trì,sau được thành chính quả,nên người ta nhơn đó lấy tên bà đặt làm tên núi.”
Lại có một thiên tình sử bi đát khác giải thích tên núi Thị Vải và tên một ngọn núi khác ở vùng này:núi Ông Trịnh.
Ngày xưa,có một phú ông rất giàu,vợ mất sớm,không có con trai nối dõi tông đường. Ông chỉ có một đứa con gái tên là Thị Vải.
Thị Vải tuy không đẹp,nhưng nhan sắc mặn mà dễ coi.Vì là con nhà giàu,hơn nữa nhà không có con trai,nên Thị Vải cũng theo học võ nghệ,cử chỉ đi đứng như con trai.
Khi phú ông đã già,Thị Vải cũng đến tuổi phải lấy chồng.Phú ông đem việc chồng con,việc thừa tự nói với nàng
Thị Vải trả lời:
-Nếu chàng trai nào đánh hạ được con thì con xin làm vợ người ấy.
Vì cưng con nên phú ông cũng chiều theo và cho lập võ đài để tỷ thí.
Thanh niên trai trẻ khắp vùng lân cận lăm le muốn làm rể phú ông, đã ráo riết luyện tập để đến so tài cùng Thị Vải.Nhưng suốt một tháng trời thi đấu,không có chàng trai nào võ nghệ hơn nàng.
Chờ mãi không thấy ai đến tranh tài nữa,võ đài cũng được dẹp đi,việc chồng con của Thị Vải,phú ông không nhắc đến nữa.Một thời gian sau,phú ông bị bệnh rồi mất.
Thị Vải đứng ra thay cha quản lý ruộng đất,coi sóc việc trong nhà.Trong số người ở có anh lực điền tên Trịnh,giỏi dang,siêng năng,rất được chủ tin dùng. Những công việc quan trọng trong nhà đều giao cho chàng Trịnh.
Một hôm,nàng cùng Trịnh đi coi ruộng của tá điền để định lúa tô.Trên đường đi có một dòng suối nhỏ chắn ngang.Bình thường đi qua lại không có gì khó khăn lắm,nhưng bữa nay,vì chiều hôm trước mưa to quá nên nước dâng tràn lên bờ suối,chảy rất xiết.Lội qua thì không được, đi vòng lên phía thượng nguồn thì mất thì giờ.Phân vân một lúc cả chủ và tớ cũng chưa biết tính sao.
Vì phải đi nhiều nơi,không thể chần chờ được nên Thị Vải bảo:
-Hay là anh cõng tôi rồi lội qua vậy.
Trịnh còn đang do dự,thì Thị Vải nói:
-Ngại là tôi đây,tôi còn không ngại mà anh lo cái nỗi gì.Ta đi thôi,kẻo trưa rồi.
Thế là Trịnh phải kê vai cõng Thị Vải lội qua suối.Không biết có phải vì chàng mất bình tĩnh hay vì nước sâu lại chảy xiết,nên chàng vấp phải đá dưới chân,ngã sấp xuống nước.Bị nước cuốn mạnh,Thị Vải sắp va đầu xuống nước.Bị nước cuốn mạnh,Thị Vải sắp va đầu vào gộp đá gần đấy,hai tay quơ tìm chỗ để bám.Thấy chủ nguy ngập,Trịnh không còn e dè gì nữa,nhào phăng tới ôm lấy,Thị Vải đang chới với, được Trịnh tới cứu nên Thị Vải bám chặt lấy chàng.Cứ như thế Trịnh ôm Vải sang bờ phía bên kia.
Đến bờ,Trịnh buông Thị Vải ra,hai người mặt đỏ bừng,không nói với nhay lời nào,rồi tiếp tục lên đường.
Ba ngày sau khi về nhà,không hiểu Trịnh suy nghĩ những gì mà chàng bỏ nhà đi mất,Thị Vải cho người tìm cũng không thấy.Sau cùng đích thân nàng đi tìm,rồi cũng không thấy nàng trở về.
Sau đó ít lâu,người ta tìm thấy xác của Trịnh ở một đỉnh núi,còn xác của Thị Vải ở một đỉnh núi khác.Có người biết chuyện cho rằng vì hai người có tình ý với nhau nhưng trong nghịch cảnh giàu nghèo không thể lấy nhau được, đành phải gặp nhau ở suối vàng.Và cũng từ đó,dân trong vùng gọi núi này là núi Ông Trịnh,núi kia là núi Thị Vải.
(Theo Truyện kể dân gian Nam bộ của Nguyễn Hữu Hiếu).
(Nghìn Năm Bia Miệng-Huỳnh Ngọc Trảng,Trương Ngọc Tường-NXB.TPHCM 1993).
(Nguồn Internet)
“Tục danh núi Bà Vải, ở địa phận huyện Long Thành.Xưa có người con gái họ Lê,gia tư giàu có,nhưng bị lỡ thời,sau khi cha mẹ mất rồi mới có chồng.Nhưng không bao lâu chồng lại chết,bà thề không tái giá.Kẻ cường hào có thế lực cậy mai mối thường đến quấy nhiễu bà.Bà bèn cạo đầu,lập một cái am ở đỉnh núi tự làm thầy cả,cùng bọn đồng bộc giữ lòng tu trì,sau được thành chính quả,nên người ta nhơn đó lấy tên bà đặt làm tên núi.”
Lại có một thiên tình sử bi đát khác giải thích tên núi Thị Vải và tên một ngọn núi khác ở vùng này:núi Ông Trịnh.
Ngày xưa,có một phú ông rất giàu,vợ mất sớm,không có con trai nối dõi tông đường. Ông chỉ có một đứa con gái tên là Thị Vải.
Thị Vải tuy không đẹp,nhưng nhan sắc mặn mà dễ coi.Vì là con nhà giàu,hơn nữa nhà không có con trai,nên Thị Vải cũng theo học võ nghệ,cử chỉ đi đứng như con trai.
Khi phú ông đã già,Thị Vải cũng đến tuổi phải lấy chồng.Phú ông đem việc chồng con,việc thừa tự nói với nàng
Thị Vải trả lời:
-Nếu chàng trai nào đánh hạ được con thì con xin làm vợ người ấy.
Vì cưng con nên phú ông cũng chiều theo và cho lập võ đài để tỷ thí.
Thanh niên trai trẻ khắp vùng lân cận lăm le muốn làm rể phú ông, đã ráo riết luyện tập để đến so tài cùng Thị Vải.Nhưng suốt một tháng trời thi đấu,không có chàng trai nào võ nghệ hơn nàng.
Chờ mãi không thấy ai đến tranh tài nữa,võ đài cũng được dẹp đi,việc chồng con của Thị Vải,phú ông không nhắc đến nữa.Một thời gian sau,phú ông bị bệnh rồi mất.
Thị Vải đứng ra thay cha quản lý ruộng đất,coi sóc việc trong nhà.Trong số người ở có anh lực điền tên Trịnh,giỏi dang,siêng năng,rất được chủ tin dùng. Những công việc quan trọng trong nhà đều giao cho chàng Trịnh.
Một hôm,nàng cùng Trịnh đi coi ruộng của tá điền để định lúa tô.Trên đường đi có một dòng suối nhỏ chắn ngang.Bình thường đi qua lại không có gì khó khăn lắm,nhưng bữa nay,vì chiều hôm trước mưa to quá nên nước dâng tràn lên bờ suối,chảy rất xiết.Lội qua thì không được, đi vòng lên phía thượng nguồn thì mất thì giờ.Phân vân một lúc cả chủ và tớ cũng chưa biết tính sao.
Vì phải đi nhiều nơi,không thể chần chờ được nên Thị Vải bảo:
-Hay là anh cõng tôi rồi lội qua vậy.
Trịnh còn đang do dự,thì Thị Vải nói:
-Ngại là tôi đây,tôi còn không ngại mà anh lo cái nỗi gì.Ta đi thôi,kẻo trưa rồi.
Thế là Trịnh phải kê vai cõng Thị Vải lội qua suối.Không biết có phải vì chàng mất bình tĩnh hay vì nước sâu lại chảy xiết,nên chàng vấp phải đá dưới chân,ngã sấp xuống nước.Bị nước cuốn mạnh,Thị Vải sắp va đầu xuống nước.Bị nước cuốn mạnh,Thị Vải sắp va đầu vào gộp đá gần đấy,hai tay quơ tìm chỗ để bám.Thấy chủ nguy ngập,Trịnh không còn e dè gì nữa,nhào phăng tới ôm lấy,Thị Vải đang chới với, được Trịnh tới cứu nên Thị Vải bám chặt lấy chàng.Cứ như thế Trịnh ôm Vải sang bờ phía bên kia.
Đến bờ,Trịnh buông Thị Vải ra,hai người mặt đỏ bừng,không nói với nhay lời nào,rồi tiếp tục lên đường.
Ba ngày sau khi về nhà,không hiểu Trịnh suy nghĩ những gì mà chàng bỏ nhà đi mất,Thị Vải cho người tìm cũng không thấy.Sau cùng đích thân nàng đi tìm,rồi cũng không thấy nàng trở về.
Sau đó ít lâu,người ta tìm thấy xác của Trịnh ở một đỉnh núi,còn xác của Thị Vải ở một đỉnh núi khác.Có người biết chuyện cho rằng vì hai người có tình ý với nhau nhưng trong nghịch cảnh giàu nghèo không thể lấy nhau được, đành phải gặp nhau ở suối vàng.Và cũng từ đó,dân trong vùng gọi núi này là núi Ông Trịnh,núi kia là núi Thị Vải.
(Theo Truyện kể dân gian Nam bộ của Nguyễn Hữu Hiếu).
(Nghìn Năm Bia Miệng-Huỳnh Ngọc Trảng,Trương Ngọc Tường-NXB.TPHCM 1993).
(Nguồn Internet)
